Các loại thuốc chống trầm cảm bạn đã biết? (Phần 2) | Safe and Sound

Trầm cảm là một tình trạng tâm lý phổ biến và có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của mọi người. Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý cho biết, đối với những trường hợp trầm cảm nặng hoặc không phản hồi tốt với các phương pháp điều trị tâm lý, việc sử dụng thuốc chống trầm cảm có thể được xem xét. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá các loại thuốc chống trầm cảm thông dụng.

Ngô Thị Sáng | Thạc sĩ Giáo dục học – Viện tâm lý và sức khoẻ tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khoẻ Cộng đồng và Phát triển

4. Chất ức chế Monoamine Oxidase (MAOIs)

Ảnh 1: Thuốc chống trầm cảm ức chế Monoamine Oxidase

Một trong những loại thuốc chống trầm cảm đầu tiên được phát triển là chất ức chế monoamin oxidase (MAOIs). Theo các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý, loại thuốc chống trầm cảm này, lần đầu tiên được phát hiện vào những năm 1950, ức chế hoạt động của một loại enzyme có tên là monoamine oxidase, có vai trò phân hủy monoamines. Bằng cách ngăn chặn hiệu ứng này, sẽ có nhiều chất dẫn truyền thần kinh hơn để điều chỉnh tâm trạng.

Ví dụ về nhóm thuốc MAOIs bao gồm: Emsam (selegiline); Marplan (isocarboxazid); Nardil (phenelzine); Parnate (tranylcypromine)

Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý  cho biết, MAOIs ít được sử dụng hơn do có khả năng gây phản ứng nghiêm trọng với thực phẩm chứa nhiều tyramine. Nếu dùng không đúng cách, các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý  cảnh báo MAOIs có thể làm tăng nồng độ tyramine, gây tăng huyết áp nghiêm trọng.

Để tránh điều này, điều trị MAOIs thường bao gồm các hạn chế về chế độ ăn uống. Các tác dụng phụ khác bao gồm buồn nôn, chóng mặt, buồn ngủ, bồn chồn và mất ngủ.

Bất chấp những rủi ro, MAOIs đã được chứng minh là hữu ích trong việc điều trị chứng sợ không gian rộng, ám ảnh xã hội, chứng cuồng ăn, PTSD, rối loạn nhân cách ranh giới và trầm cảm lưỡng cực. Theo các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý, mặc dù vậy, việc sử dụng nó thường được dành riêng khi các lựa chọn chống trầm cảm khác không thành công.

5. Thuốc chống trầm cảm không điển hình

Ngoài ra còn có các loại thuốc chống trầm cảm khá mới khác không phù hợp với bất kỳ loại nào được liệt kê ở trên. Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý cho biết, những loại này được mô tả rộng rãi là thuốc chống trầm cảm không điển hình, chúng ảnh hưởng đến mức serotonin, norepinephrine và dopamine theo những cách độc đáo.  

Những ví dụ về nhóm thuốc này bao gồm:

- Oleptro (trazodone) và Brintellix (vortioxetine) : Thuốc ức chế tái hấp thu và đối kháng serotonin (SARI) được sử dụng cho chứng trầm cảm nặng vừa ức chế tái hấp thu serotonin vừa ngăn chặn thụ thể adrenergic.

- Remeron (mirtazapine) : Một chất đối kháng noradrenergic được sử dụng cho chứng trầm cảm nặng, ngăn chặn các thụ thể của hormone căng thẳng epinephrine (adrenaline) trên não.

- Symbax : Kết hợp SSRI fluoxetine với thuốc chống loạn thần fluoxetine để điều trị trầm cảm lưỡng cực hoặc trầm cảm kháng trị

- Wellbutrin (bupropion) : Được phân loại là chất ức chế tái hấp thu dopamin, các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý cho biết thuốc này được sử dụng để điều trị trầm cảm và rối loạn cảm xúc theo mùa cũng như hỗ trợ cai thuốc lá.

Tác dụng phụ có thể khác nhau tùy theo loại thuốc nhưng có thể bao gồm chóng mặt, khô miệng, mất ngủ, buồn nôn, nôn, táo bón, mờ mắt, tăng cân và rối loạn chức năng tình dục.

6. Chọn đúng thuốc chống trầm cảm

Ảnh 2: Chọn đúng thuốc chống trầm cảm

Theo các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý, có một số yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn thuốc chống trầm cảm phù hợp . Đứng đầu trong số đó là khả năng chịu đựng. Bởi vì nhiều loại thuốc chống trầm cảm khác nhau có hiệu quả như nhau trong điều trị trầm cảm, nên người ta chú trọng nhiều hơn đến việc kê đơn thuốc có ít tác dụng phụ ngắn hạn và dài hạn nhất.

Điều này đặc biệt đúng với các phản ứng phụ như buồn nôn và tăng cân, cả hai đều có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của một người và dẫn đến việc ngừng điều trị sớm.

Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý khuyến cáo rằng thuốc chống trầm cảm không bao giờ được sử dụng riêng để điều trị chứng trầm cảm nặng mà nên kết hợp với liệu pháp tâm lý, chiến lược tự giúp đỡ, hỗ trợ xã hội…

7. Thuốc chống trầm cảm tự nhiên

Ảnh 3: Thuốc chống trầm cảm tự nhiên

Ngoài các loại thuốc chống trầm cảm theo toa khác nhau được kê bởi bác sĩ tâm lý, một số người chọn dùng thử các loại thuốc chống trầm cảm tự nhiên. Những lựa chọn như vậy bao gồm các loại thảo mộc và chất bổ sung có thể có tác dụng tốt đối với tâm trạng. Một số người có thể thấy rằng các liệu pháp thay thế, chẳng hạn như liệu pháp kích thích não và châm cứu, có thể hữu ích.

Theo các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý, ngay cả các lựa chọn tự nhiên cũng có thể có tác dụng phụ, có thể đi kèm với rủi ro và phản ứng với các loại thuốc khác mà bạn đang dùng. Lưu ý rằng luôn nói chuyện với bác sĩ  tâm lý của bạn trước khi thử dùng thuốc chống trầm cảm tự nhiên.

Thay đổi lối sống cũng có thể đóng một vai trò quan trọng trong điều trị trầm cảm. Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý  khuyên rằng tập thể dục, dinh dưỡng, hỗ trợ xã hội và dành thời gian hòa mình vào thiên nhiên là một vài điều bạn có thể làm để cảm thấy tốt hơn.