Rối loạn khí sắc: Nguyên nhân và điều trị | Safe and Sound
Rối loạn khí sắc là tình trạng rối loạn trầm cảm kết hợp với rối loạn hưng cảm. Theo chuyên gia tâm lý, rối loạn này kéo dài liên tục sẽ gây nên nhiều ảnh hưởng đối với sức khỏe, chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nếu không sớm can thiệp điều trị thì bệnh rất dễ tiến triển, nguy hiểm đến tính mạng.
Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS
Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển
1. Nguyên nhân dẫn đến rối loạn khí sắc
Hiện nay, các chuyên gia tâm lý và bác sĩ chưa xác định nguyên nhân chính xác gây ra rối loạn khí sắc. Một số nghiên cứu của bác sĩ, chuyên gia tâm lý cho thấy một số yếu tố nguy cơ đối với rối loạn khí sắc gồm:
- Yếu tố nguy cơ: Trong các nghiên cứu khoa học của bác sĩ, chuyên gia tâm lý nhận thấy rằng, ADN là một trong các yếu tố nguy cơ liên quan đến các vấn đề rối loạn tâm thần. Nếu trong gia đình có người thân như ông bà, cha mẹ, anh chị em ruột từng mắc rối loạn khí sắc thì các thành viên sẽ có nguy cơ mắc bệnh.
- Yếu tố môi trường xung quanh: Bác sĩ, chuyên gia tâm lý khuyến cáo, tình trạng căng thẳng, stress kéo dài, hậu quả của các sang chấn tâm lý có thể trở thành nguyên nhân mắc rối loạn khí sắc.
- Các quá trình sinh hoá cơ thể: Tỷ lệ mắc bệnh rối loạn khí sắc tăng cao khi các chất dẫn truyền thần kinh, hormone trong não bộ bị thay đổi hoặc chịu tác động nặng nề.
Ảnh 1: Tình trạng stress kéo dài có thể tác động tới tâm lý người bệnh
2. Điều trị rối loạn khí sắc
Với mỗi loại rối loạn khí sắc và tình trạng bệnh của mỗi người, chuyên gia tâm lý sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp.
2.1. Sử dụng thuốc
a, Giai đoạn trầm cảm
Trong giai đoạn trầm cảm, chuyên gia tâm lý, bác sĩ sẽ xem xét và đánh giá mức độ trầm trọng của các triệu chứng để đưa ra liệu trình hoá dược phù hợp nhất. Các thuốc chống trầm cảm 3 vòng, các chất ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin,... được chuyên gia tâm lý chủ yếu sử dụng trong giai đoạn này.
Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây ra các tác dụng phụ ngoài ý muốn. Do đó, người bệnh cần phải cẩn trọng và tuân thủ đúng theo chỉ định dùng thuốc của bác sĩ, chuyên gia tâm lý.
b, Giai đoạn hưng cảm
Người bệnh rối loạn khí sắc khi bước vào giai đoạn hưng cảm thường sẽ được chuyên gia tâm lý hướng dẫn và chỉ định kiểm soát bằng một số loại thuốc bình thần hoặc thuốc an thần. Trong một vài tài liệu chuyên khoa của chuyên gia tâm lý cho biết, các triệu chứng hưng cảm sẽ được kiểm soát tốt khi người bệnh sử dụng triphtazin (stelazin) hoặc aminazin. Ngoài ra, nếu người bệnh có xuất hiện các triệu chứng kích động dữ dội, hoang tưởng thì có thể được cân nhắc chỉ định dùng haloperidol. Một số loại thuốc bình thần sẽ được kê đơn cho những bệnh nhân rối loạn thực vật nhằm kiểm soát tốt các triệu chứng nguy hiểm.
2.2. Trị liệu tâm lý
Ảnh 2: Tâm lý trị liệu là phương pháp điều trị hiệu quả cho người bệnh rối loạn khí sắc
Tâm lý trị liệu hay còn được hiểu là liệu pháp trò chuyện trực tiếp giữa chuyên gia tâm lý và người bệnh. Đây cũng là một trong các phương pháp hỗ trợ điều trị rối loạn khí sắc hiệu quả và an toàn, giúp người bệnh cân bằng được cảm xúc, trạng thái tâm lý ổn định hơn.
Các chuyên gia tâm lý cũng sẽ giúp người bệnh tìm ra được nguyên nhân gây nên những căng thẳng, biến đổi về khí sắc. Đồng thời, người bệnh cũng sẽ học được các kỹ năng cân bằng và quản lý căng thẳng hiệu quả, từ đó có thể thích ứng tốt với cuộc sống xung quanh.
