Tại sao tôi hay cảm thấy hồi hộp không lý do? | Safe and Sound
Tim đập nhanh, thở gấp, hồi hộp lo lắng không rõ nguyên nhân có thể là dấu hiệu của những vấn đề sức khỏe thể chất hoặc tâm lý tiềm ẩn. Hiểu được nguyên nhân sâu xa và cách áp dụng các kỹ thuật thư giãn là giải pháp hiệu quả để giữ vững tinh thần và cải thiện sức khỏe tâm lý.
Ngô Thanh Thiên An | Cán bộ tâm lý - Ứng dụng chăm sóc sức khỏe tinh thần Safe and Sound
Viện Ứng Dụng Công Nghệ Y Tế
1. Hồi hộp là tín hiệu cơ thể hay một loại cảm xúc tâm lý?
Hồi hộp vừa là tín hiệu cơ thể trước những phản ứng bất ngờ, cũng vừa là một loại cảm xúc tâm lý. Sự khác biệt này thường phụ thuộc vào yếu tố tác động từ môi trường và cách cơ thể phản ứng.
1.1 Hồi hộp như một tín hiệu cơ thể.
Hồi hộp là phản ứng sinh lý tự nhiên của cơ thể trước các tác nhân kích thích từ môi trường. Trạng thái này thường diễn ra khi bạn chuẩn bị đứng trước đám đông thuyết trình hoặc gặp các sự cố nguy hiểm bất ngờ.
Đây là một phần của cơ chế “chiến đấu hoặc bỏ chạy” (fight or flight), khi hệ thần kinh tự động kích hoạt để chuẩn bị đối phó với mối đe dọa hoặc tình huống quan trọng.
Các triệu chứng cơ thể sẽ là:
- Tim đập nhanh.
- Thở gấp.
- Đổ mồ hôi.
- Run tay chân.
- Bồn chồn hoặc cảm giác không yên.
1.2 Hồi hộp như một loại cảm xúc tâm lý:
Hồi hộp cũng là một trạng thái tâm lý xuất hiện khi bạn mong đợi hoặc lo lắng về một sự kiện sắp xảy ra. Trạng thái này thường đi kèm với các cảm xúc như lo âu, phấn khích, hồi hộp vui mừng hoặc sợ hãi, phản ánh sự căng thẳng và kỳ vọng trong tâm trí.
Các cảm xúc tâm lý đi kèm:
- Lo lắng: Khi chờ kết quả thi.
- Phấn khích: Khi sắp gặp người yêu thương.
- Sợ hãi: Khi đối mặt với điều không mong đợi.
Hồi hộp là một sự kết hợp giữa phản ứng sinh lý và trạng thái cảm xúc tâm lý. Nó giúp cơ thể chuẩn bị đối mặt với các tình huống quan trọng hoặc cảm xúc mạnh. Nếu hồi hộp xuất hiện thường xuyên mà không có nguyên nhân rõ ràng, bạn nên gặp bác sĩ tâm lý để xác định nguyên nhân chính xác.
Ảnh: Hồi hộp là một sự kết hợp giữa phản ứng sinh lý và trạng thái cảm xúc tâm lý
2. Phân biệt hồi hộp bình thường và hồi hộp không rõ nguyên nhân
Thoạt nhìn, hồi hộp bình thường và hồi hộp không rõ nguyên nhân có vài điểm giống nhau khi cả hai đều là trạng thái tâm lý gây cảm giác khó chịu, bồi hồi hoặc bất an. Và hai trạng thái hồi hộp này đều có triệu chứng cơ thể như tim đập nhanh, thở gấp, đổ mồ hôi và run tay chân.
Sự khác nhau giữa hồi hộp bình thường và hồi hộp không rõ nguyên nhân được thể hiện qua các tiêu chí sau:
|
Tiêu chí |
Hồi hộp bình thường |
Hồi hộp không rõ nguyên nhân |
|
Nguyên nhân |
Các yếu tố kích thích rõ ràng (chờ kết quả thi, chuẩn bị phỏng vấn) |
Không xác định được nguyên nhân |
|
Yếu tố kích hoạt |
Căng thẳng, lo lắng, phấn khích |
Xuất hiện tự nhiên, không báo trước |
|
Thời gian |
Ngắn hạn, kết thúc nhanh |
Dài hạn, tái phát thường xuyên |
|
Triệu chứng |
Nhẹ, có thể kiểm soát |
Nặng, kèm đau ngực, khó thở, chóng mặt |
|
Tác động sức khỏe |
Không gây nguy hiểm |
Có thể đe dọa sức khỏe thể chất và tâm lý |
Hồi hộp bình thường và hồi hộp không rõ nguyên nhân khác nhau về nguyên nhân, triệu chứng và mức độ nghiêm trọng. Nếu bạn hoặc người thân thường xuyên gặp tình trạng hồi hộp không rõ nguyên nhân, sự đồng hành dài hạn của bác sĩ tâm lý sẽ giúp bạn và người thân được sơ cứu cảm xúc tức thời, kiểm soát sức khỏe hiệu quả hơn.
3. Nguyên nhân gây hồi hộp thường xuyên không rõ nguyên nhân
Hồi hộp thường xuyên mà không có nguyên nhân rõ ràng là tình trạng tim đập nhanh, mạnh hoặc không đều mà không liên quan đến các yếu tố kích thích như căng thẳng, tập thể dục hay sử dụng chất kích thích. Đây có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe hoặc rối loạn tâm lý tiềm ẩn cần được kiểm tra.
3.1 Bệnh lý tiềm ẩn
- Tim mạch.
- Rối loạn nhịp tim: Ngoại tâm thu, rung nhĩ hoặc nhịp nhanh thất.
- Bệnh van tim: Làm gián đoạn lưu lượng máu bình thường, gây hồi hộp kéo dài.
- Rối loạn nội tiết.
-Cường giáp: Tuyến giáp hoạt động quá mức làm tim đập nhanh bất thường.
- Hạ đường huyết: Mức đường huyết thấp khiến cơ thể run rẩy và tim đập nhanh.
3.2 Rối loạn tâm lý và thần kinh
- Rối loạn tâm lý.
- Rối loạn lo âu: Lo lắng kéo dài gây cảm giác hồi hộp không kiểm soát được.
- Rối loạn hoảng sợ: Cơn hồi hộp đột ngột và mạnh không có nguyên nhân rõ ràng.
- Rối loạn hệ thần kinh.
- Rối loạn hệ thần kinh thực vật: Sự mất cân bằng trong hệ thần kinh thực vật có thể kích hoạt cơn hồi hộp không lý do.
3.3 Tác dụng phụ của thuốc hoặc chất kích thích
- Thuốc điều trị: Một số loại thuốc như thuốc giãn phế quản, thuốc lợi tiểu hoặc thuốc chống trầm cảm.
- Chất kích thích: Cà phê, rượu, thuốc lá hoặc ma túy.
3.4 Yếu tố từ môi trường xung quanh
- Môi trường công sở: khối lượng công việc quá lớn, deadline, đồng nghiệp không hòa thuận.
- Môi trường sống: ô nhiễm không khí, ô nhiễm tiếng ồn, ô nhiễm âm thanh, không gian chật hẹp.
Hồi hộp thường xuyên có thể là phản ứng tạm thời do môi trường hoặc là dấu hiệu của một tình trạng sức khỏe thể chất và sức khỏe tâm lý cần được kiểm tra. Duy trì lối sống lành mạnh và quản lý căng thẳng là cách tốt để hạn chế tình trạng này.
4. Tại sao tôi hồi hộp không lý do? có phải do vấn đề tâm lý không?
Hồi hộp không có lý do rõ ràng thường khiến nhiều người lo lắng. Đây có thể là dấu hiệu của các phản ứng tâm lý hoặc sinh lý trong cơ thể. Dưới đây là những nguyên nhân chính:
4.1. Phản ứng tâm lý
- Lo âu tiềm ẩn
Lo âu tiềm ẩn xảy ra khi bạn cảm thấy lo lắng mà không biết nguyên nhân. Những suy nghĩ hoặc căng thẳng chưa được giải tỏa có thể khiến cơ thể phản ứng bằng cách tăng nhịp tim và tạo cảm giác hồi hộp.
Áp lực công việc hoặc các mối quan hệ khó khăn có thể tích tụ trong tiềm thức, gây ra các triệu chứng hồi hộp bất ngờ.
- Trạng thái căng thẳng mãn tính hoặc rối loạn lo âu tổng quát
Căng thẳng kéo dài hoặc rối loạn lo âu tổng quát (GAD) khiến cơ thể luôn trong trạng thái báo động, dù không có nguyên nhân cụ thể.
Các triệu chứng đi kèm có thể bao gồm khó ngủ, khó tập trung, mệt mỏi và cảm giác lo lắng thường xuyên.
4.2 Phản ứng tự nhiên của hệ thần kinh tự chủ
Hệ thần kinh tự chủ chịu trách nhiệm kiểm soát các chức năng không tự nguyện như nhịp tim và hô hấp. Khi cơ thể cảm nhận nguy cơ, dù không có mối đe dọa thực sự, hệ thần kinh sẽ kích hoạt phản ứng "chiến đấu hoặc bỏ chạy" (fight or flight).
Kết quả là tim đập nhanh, thở gấp, đổ mồ hôi và cảm giác hồi hộp xuất hiện.
5. Cách xử lý hồi hộp không lý do
Hồi hộp không lý do là hiện tượng nhiều người gặp phải trong cuộc sống, khi tim đập nhanh, thở gấp hoặc có cảm giác lo lắng mà không rõ nguyên nhân. Dưới đây là vài bí quyết giúp bạn cân bằng lại hiệu quả.
Thư giãn cơ bắp: Ngồi thoải mái, nhắm mắt và siết chặt từng nhóm cơ trong 5 giây rồi thả lỏng. Bắt đầu từ đầu đến chân, thư giãn từ trán, cổ, vai, cánh tay, bụng, lưng và cuối cùng là chân.
Thực hành kỹ thuật “STOP”
- Dừng lại (S - Stop): Ngừng mọi việc bạn đang làm.
- Thở (T - Take a Breath): Hít thở sâu và chậm để bình tĩnh lại.
- Quan sát (O - Observe): Chú ý đến cảm xúc và suy nghĩ hiện tại.
- Tiến hành (P - Proceed): Tiếp tục hành động với tâm thế bình tĩnh và sáng suốt.
Viết nhật ký cảm xúc: Dành 5-10 phút mỗi ngày để ghi lại cảm xúc và những điều khiến bạn lo lắng. Khi viết nhật ký, hãy tập trung vào:
- Cảm xúc chính: Ghi lại cảm giác bạn đang trải qua (lo lắng, buồn bã, tức giận, vui mừng).
- Tình huống cụ thể: Miêu tả chi tiết sự kiện hoặc tình huống gây ra cảm xúc đó.
- Phản ứng của bản thân: Bạn đã làm gì hoặc phản ứng như thế nào.
- Bài học hoặc giải pháp: Viết ra những cách ứng phó bạn nghĩ sẽ hiệu quả trong tương lai.
Ảnh: Thư giãn là cách giúp cân bằng lại cảm giác hồi hộp
6. Biện pháp lâu dài để khắc phục hồi hộp không lý do
Hồi hộp không lý do có thể làm giảm chất lượng cuộc sống nếu không được kiểm soát hiệu quả. Dưới đây là những biện pháp lâu dài giúp bạn quản lý và khắc phục tình trạng này một cách bền vững.
- Tập thể dục đều đặn
- Loại hình: Chọn các hoạt động như đi bộ, bơi lội, đạp xe hoặc yoga.
- Tần suất: Ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 lần mỗi tuần.
- Lợi ích: Tăng cường sức khỏe tim mạch, giải phóng hormone hạnh phúc endorphin, giúp giảm căng thẳng và cảm giác hồi hộp.
- Ngủ đủ giấc
- Thời gian: Ngủ 7-8 tiếng mỗi đêm.
Mẹo cải thiện giấc ngủ
- Tạo không gian ngủ yên tĩnh, tối và mát mẻ.
- Tránh sử dụng thiết bị điện tử ít nhất 1 giờ trước khi đi ngủ.
- Duy trì giờ đi ngủ và thức dậy cố định mỗi ngày.
- Ăn uống khoa học
- Chế độ ăn: Bổ sung rau xanh (cải bó xôi, bông cải xanh, rau diếp), trái (chuối, cam, quýt, bưởi, táo), protein nạc (ức gà, thịt bò, cá hồi, tôm, lòng trắng trứng) và ngũ cốc nguyên hạt.
Tránh: Caffeine, rượu và đồ ngọt vì có thể làm tăng nhịp tim và gây hồi hộp.
7. Tìm kiếm sự hỗ trợ của bác sĩ tâm lý
Nếu bạn đã thử mọi cách nhưng tình trạng hồi hộp vẫn kéo dài và ảnh hưởng nghiêm trong đến sức khỏe tâm lý của bạn, sự đồng hành dài hạn của bác sĩ tâm lý sẽ giúp bạn phát hiện sớm và cải thiện các rối loạn tâm lý tiềm ẩn.
Những điều bạn sẽ nhận được khi thăm khám cùng bác sĩ tâm lý:
- Được hướng dẫn cách thực hành các kỹ năng để thay đổi lối sống, hình thành thói quen tích cực.
- Hiểu nguyên nhân tâm lý sâu xa và phát triển kỹ năng đối phó.
Ảnh: Sự đồng hành dài hạn của bác sĩ tâm lý sẽ giúp bạn phát hiện sớm và cải thiện các rối loạn tâm lý tiềm ẩn.
Với sự phối hợp giữa Bác sĩ Tâm thần - Chuyên gia tâm lý và ứng dụng Công nghệ trong chăm sóc sức khỏe tinh thần, dịch vụ tư vấn/tham vấn Safe and Sound tự hào tiên phong hỗ trợ bạn “Tự phát hiện sớm - Sơ cứu cảm xúc tức thời - Hỗ trợ đồng hành dài hạn”.
Nếu bạn nghi ngờ mình gặp vấn đề tâm lý, hoặc muốn biết thêm thông tin về dịch vụ tham vấn - tư vấn tâm lý, bạn có thể liên hệ tới HOTLINE 0964 778 911 (Điện thoại/Zalo, 24/7) để được giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất!
CÁCH THỨC ĐẶT LỊCH HẸN tham vấn/tư vấn trực tuyến hoặc trực tiếp với chuyên gia
- Tại Fanpage Bác sĩ tâm lý SNS
- Hoặc tải và đặt lịch tham vấn trên ứng dụng Safe and Sound để quản lý và theo dõi lịch mọi lúc, mọi nơi
Safe and Sound - thuộc Viện Ứng dụng Công nghệ Y tế (IMT)
Xem thêm
-6 cách giúp bạn thoát khỏi lo âu
