Cùng bác sĩ tâm lý phát hiện 5 hiểu lầm về trầm cảm sau sinh | Safe and Sound
Trầm cảm sau sinh thường bị nhiều người hiểu lầm. Chính sự hiểu lầm và kỳ thị đã ngăn cản các bà mẹ thường xuyên buồn bã tìm đến sự hỗ trợ của các bác sĩ tâm lý. Hãy cùng bác sĩ tâm lý phát hiện và giải thích năm hiểu lầm thường gặp về trầm cảm sau sinh nhé.
Nguyễn Hoàng Nguyên | Thạc sĩ. Bác sĩ – Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS
Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển
1. Hiểu lầm: Những bà mẹ bị trầm cảm sau sinh sẽ thường làm tổn thương em bé
Trầm cảm sau sinh là tình trạng buồn bã hoặc thất vọng bắt đầu từ vài ngày sau khi sinh và kéo dài ít nhất hai tuần tiếp theo. Trầm cảm sau sinh có thể thay đổi từ nhẹ, vừa sang tình trạng nặng chỉ trong vài tuần hoặc vài tháng. Nhiều người cho rằng những bà mẹ bị trầm cảm sẽ có xu hướng gây hại cho em bé. Điều này là một lầm tưởng phổ biến.
Những người mẹ bị trầm cảm sau sinh vẫn yêu thương con của mình
Không một bà mẹ nào muốn làm hại con mình, kể cả những người bị trầm cảm sau sinh. Theo các bác sĩ tâm lý, một vài trường hợp bị trầm cảm sau sinh sẽ có ý nghĩ bạo lực, nhưng thường là ý tưởng về việc tự sát. Những suy nghĩ làm hại em bé thường là biểu hiện nặng của hội chứng loạn thần cấp sau sinh chứ không phải trầm cảm sau sinh. Ở tình trạng này, bà mẹ sẽ có tâm lý hung hăng và xuất hiện các hành vi nguy hiểm cho cả em bé và bản thân. Loạn thần cấp sau sinh có tỷ lệ mắc phải là 2,6/1000 bà mẹ, thấp hơn rất nhiều so với trầm cảm sau sinh với tỷ lệ 1/10 bà mẹ.
2. Hiểu lầm: Chỉ có người mẹ mới bị trầm cảm sau sinh
Nhiều người thường nghĩ rằng chỉ người mẹ mới có nguy cơ bị trầm cảm sau sinh. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy rằng từ 8-10% người cha cũng có thể trải qua trầm cảm sau khi con ra đời. Các bác sĩ tâm lý cho biết, dạng trầm cảm này ở người cha thường không được chú ý, vì các ông bố ít khi thể hiện cảm xúc như buồn bã hay mất hứng thú. Thay vào đó, họ thường biểu hiện qua hành vi như dễ cáu gắt, thiếu kiên nhẫn, cảm giác bất lực hoặc tránh né trách nhiệm chăm sóc em bé.
Nguyên nhân của trầm cảm sau sinh ở các ông bố có thể xuất phát từ áp lực về tài chính, lo lắng về vai trò làm cha và sự thay đổi đột ngột trong mối quan hệ với bạn đời. Các bác sĩ tâm lý chia sẻ, họ có thể cảm thấy khó khăn khi kết nối với em bé hoặc cảm giác không có sự hỗ trợ từ gia đình, dẫn đến những phản ứng tiêu cực kéo dài từ vài tháng cho đến một năm, đặc biệt đối với người lần đầu làm cha. Việc hiểu rằng các ông bố cũng có thể bị ảnh hưởng tâm lý giúp gia đình và xã hội có cái nhìn toàn diện hơn về trầm cảm sau sinh, hỗ trợ kịp thời và tạo điều kiện để họ vượt qua giai đoạn này hiệu quả.
3. Hiểu lầm: Trầm cảm sau sinh sẽ tự hết
Trầm cảm sau sinh là một rối loạn sức khỏe tâm thần, không thể tự khỏi và cần được điều trị để kiểm soát các triệu chứng. Mọi người thường cho rằng trầm cảm là do họ không đủ mạnh mẽ, không thể chịu đựng được các áp lực và luôn bảo họ phải thay đổi tư duy đi. Với những người có nhân cách mạnh mẽ, cho dù buồn bã nhưng họ có thể lấy lại được trạng thái cân bằng nhưng vần cần sự giúp đỡ của những người xung quanh. Tuy nhiên, khoảng 5% phụ nữ bị trầm cảm sau sinh bị kéo dài các triệu chứng từ 3 năm trở lên. Đặc biệt với những người mới làm cha mẹ, các lo lắng, căng thẳng cũng có thể kéo dài đến tận một năm.
Phụ nữ trầm cảm sau sinh cần người hỗ trợ để vượt qua giai đoạn này
Việc sử dụng các biện pháp trị liệu hoặc dùng thuốc được chứng minh là có hiệu quả với trầm cảm sau sinh. Do đó hãy liên hệ với bác sĩ tâm lý để nhận được lời khuyên cho tình trạng của mình nhé.
Xem thêm: Chăm sóc bà mẹ sau sinh, cách đối phó với trầm cảm sau sinh
4. Hiểu lầm: Chỉ có cha mẹ tồi mới bị trầm cảm sau sinh
Nhiều người nghĩ rằng trầm cảm sau sinh đồng nghĩa với việc họ là một cha mẹ “tồi” hoặc không đủ khả năng chăm sóc con. Thực tế, các bác sĩ tâm lý cho biết, trầm cảm sau sinh là một tình trạng sức khỏe tâm thần phổ biến và không liên quan đến phẩm chất hay khả năng làm cha mẹ. Đây là kết quả của sự thay đổi nội tiết mạnh mẽ sau sinh. Khi sinh xong, hormone sinh dục nữ, đặc biệt là estrogen và progesterone, giảm đột ngột, tạo ra sự mất cân bằng trong cơ thể. Điều này có thể gây cảm giác buồn bã, lo lắng, và suy sụp mà không phải do cha mẹ thiếu kiến thức hay kỹ năng chăm con.
Ngoài ra, các bác sĩ tâm lý chia sẻ, các yếu tố môi trường và tâm lý như áp lực nuôi con, kỳ vọng xã hội, hoặc thiếu hỗ trợ gia đình cũng góp phần làm tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh. Theo nghiên cứu năm 2015, trầm cảm sau sinh là sự kết hợp của các yếu tố nội tại (di truyền, hormone) và ngoại cảnh (áp lực xã hội, hoàn cảnh gia đình), mà không ai hoàn toàn kiểm soát được. Các bác sĩ tâm lý cho biết, điều này có nghĩa là, ngay cả những người cha mẹ có kiến thức chăm con tốt cũng có thể bị trầm cảm sau sinh nếu gặp phải các yếu tố tác động như thiếu ngủ, mệt mỏi, hoặc áp lực.
5. Hiểu lầm: Khi bị trầm cảm sau sinh chúng ta sẽ biết ngay
Một sai lầm phổ biến là nghĩ rằng trầm cảm sau sinh sẽ dễ dàng nhận ra ngay lập tức. Tuy nhiên, đa số các bà mẹ không có chuyên môn về sức khỏe tâm thần, nên việc tự nhận biết dấu hiệu của trầm cảm là rất khó khăn. Hơn nữa, trong thời gian đầu sau sinh, các bà mẹ thường kiêng cữ và tự chăm sóc, điều này khiến họ dễ rơi vào tình trạng cô lập. Theo các bác sĩ tâm lý, gia đình và người thân cũng có thể không dễ dàng nhận ra sự thay đổi bất thường này vì những biểu hiện như mệt mỏi, buồn bã, hoặc lo lắng có thể bị nhầm với căng thẳng tự nhiên của việc làm mẹ.
Ngoài ra, trầm cảm sau sinh không phải lúc nào cũng xuất hiện ngay lập tức mà có thể phát triển từ từ. Các dấu hiệu như cảm giác trống rỗng, mất hứng thú với những hoạt động yêu thích trước đây, và cảm giác buồn bã kéo dài thường dễ bị bỏ qua trong giai đoạn đầu. Các bác sĩ tâm lý nhấn mạnh, nếu không được phát hiện sớm, tình trạng này có thể ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng đến cả sức khỏe tâm thần và thể chất của mẹ.
Nếu cảm giác mệt mỏi, buồn bã, chán trường và không có hứng thú cứ mãi bủa vây bạn, hãy tìm đến các bác sĩ tâm lý hoặc chuyên gia tâm lý để nhận được lời khuyên và hướng điều trị trầm cảm chính xác nhất nhé.
Với sự phối hợp giữa Bác sĩ tâm thần - Chuyên gia tâm lý và ứng dụng Công nghệ trong chăm sóc sức khỏe tâm thần, dịch vụ tư vấn/tham vấn Safe and Sound tự hào tiên phong hỗ trợ bạn “Tự phát hiện sớm - Sơ cứu cảm xúc tức thời - Hỗ trợ đồng hành dài hạn”
Nếu bạn nghi ngờ mình gặp vấn đề tâm lý, hoặc muốn biết thêm thông tin về dịch vụ tham vấn - tư vấn tâm lý, bạn có thể liên hệ tới HOTLINE 0964 778 911 (Điện thoại/Zalo, 24/7) để được giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất!
CÁCH THỨC ĐẶT LỊCH HẸN tham vấn/tư vấn trực tuyến hoặc trực tiếp với chuyên gia
- Tại Fanpage Bác sĩ tâm lý SNS
- Hoặc tải và đặt lịch tham vấn trên ứng dụng Safe and Sound để quản lý và theo dõi lịch mọi lúc, mọi nơi
Safe and Sound thuộc Viện Ứng dụng Công nghệ Y tế (IMT)
Xem thêm
Khám trầm cảm – Khi nào cần nhập viện?
Cùng bác sĩ tâm lý lắng nghe con: Hiểu về trầm cảm tuổi dậy thì
