Chuyên gia tư vấn tâm lý | Safe and Sound - Nhẹ gánh lo âu
0

Hội chứng pica là gì? | Safe and Sound

Hội chứng pica được chuyên gia tâm lý định nghĩa là một trong những rối loạn ăn uống kỳ lạ, khi người bệnh liên tục ăn những thứ không phải là đồ ăn, chẳng hạn như đất hay sơn. Nó có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng nếu những thứ đó nguy hiểm khi ăn vào.

Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển

1. Định nghĩa hội chứng pica

Theo chuyên gia tâm lý, hội chứng pica (Pica Syndrome) là lặp đi lặp lại hoạt động ăn các đồ vật không phải là thực phẩm, là chứng rối loạn ăn uống thường gặp ở trẻ mắc chứng tự kỷ. Trẻ em và người lớn mắc hội chứng pica có thể ăn những thứ như phân, đất sét, đất, tóc, sơn, cát hay các vật bằng kim loại chẳng hạn như kẹp giấy. 

Đặc trưng của hội chứng Pica chính là những người này luôn cảm giác thèm những thứ rất kỳ dị, từ đinh ốc, đất cát đến sơn móng tay. Các chuyên gia tâm lý cho biết, ban đầu chỉ là cảm giác thèm nhưng dần dần họ sẽ chuyển sang ăn thực sự và có cảm giác như “nghiện” các đồ vật này. Chuyên gia tâm lý khuyến cáo hành vi ăn uống lạ lùng có thể gây ra những nguy hiểm chẳng hạn như ngộ độc chì hay tổn thương ruột do các vật sắc nhọn.

Khao-khat-an-cac-thu-ky-di-khien-ho-khong-the-kiem-soat-duoc-ban-than-ngay-ca-khi-biet-an-nhung-thu-do-khong-tot-safe-and-sound 

Người mắc hội chứng Pica thường thèm ăn những thứ rất kỳ dị

Một số dạng điển hình của hội chứng Pica như: 

  • Cautopyreiophagia (ăn que diêm đã cháy).
  • Foophagia (ăn lá, cỏ).
  • Geophagia (ăn cát, đất, bụi bẩn).
  • Lignophagia (ăn gỗ, vỏ cây, cành cây).
  • Lithophagia (ăn đá, sỏi).
  • Pagophagia (nước đá, sương tuyết tủ lạnh).
  • Thể đau nửa đầu (ăn đồ có chì).
  • Tobaccophagia (ăn thuốc lá, tàn thuốc)
  • Trichophagia (ăn tóc).

2. Triệu chứng hội chứng pica

Nghiên cứu của chuyên gia tâm lý cho biết bất cứ ai cũng có thể là nạn nhân của hội chứng pica, từ trẻ nhỏ đến người già, từ nam giới đến phụ nữ có thai,... Tuy nhiên, hội chứng thường gặp ở trẻ em hơn người lớn, khoảng từ 10 - 32% trẻ từ 1 - 6 tuổi bị mắc hội chứng pica. 

Bản thân những người mắc hội chứng Pica hoàn toàn có thể nhìn nhận được họ đang thèm ăn những thứ không được phép, tuy nhiên để thỏa mãn cơn thèm của mình, chuyên gia tâm lý cho biết, họ thường cố gắng dấu diếm sở thích của mình. Do đó mặc dù các dấu hiệu của hội chứng Pica thường khá rõ rệt nhưng phải rất lâu sau những người thân mới phát hiện hoặc chỉ khi có các triệu chứng đau đớn bên trong thì người bệnh mới cần sự giúp đỡ của bác sĩ tâm thần, chuyên gia tâm lý.

Một số triệu chứng điển hình của hội chứng pica như:

  • Luôn có cảm giác thèm ăn những thứ kỳ lạ như bột giặt, đất cát, đinh ốc, bút chì,... nói chung là tất cả những thứ không phải thực phẩm và không thể ăn được.
  • Các triệu chứng kéo dài ít nhất 1 tháng, sau đó bắt đầu nặng hơn, để thỏa mãn cơn thèm trong tâm trí thì những người này cũng bắt đầu ăn thật sự.
  • Mức độ và cấp độ ăn ngày càng tăng lên, chẳng hạn một người thèm ăn bột giặt có thể đi thử tất cả loại bột giặt để đánh giá xem đâu là loại có mùi vị ngon nhất.
  • Ngày càng có cảm giác “nghiện”, không làm chủ được các hành vi của mình, cố gắng tìm cách ăn những thứ vô bổ này mặc dù họ hoàn toàn tự ý thức được có thể gây hại cho bản thân.
  • Cảm giác thèm thuồng xâm chiếm mọi suy nghĩ, hành vi, cảm xúc của người bệnh, thậm chí ngay cả trong giấc ngủ.

Hoi-chung-pica-safe-and-sound 

Khao khát ăn các thứ kỳ dị khiến họ không thể kiểm soát được bản thân, ngay cả khi biết ăn những thứ đó không tốt

Bên cạnh đó, chuyên gia tâm lý cho biết, do ăn uống các loại đồ không phải thực phẩm này cũng gây ra một số triệu chứng về mặt thể chất, sức khỏe như:

  • Thường xuyên đau bụng do tắc nghẽn đường ruột, thậm chí là nhiễm ký sinh trùng vì sử dụng các loại đồ ăn bẩn thỉu, không đảm bảo.
  • Đi ngoài ra máu, khó tiêu, chướng bụng.
  • Răng bị hỏng hoặc dù có vệ sinh răng miệng hằng ngày.
  • Tăng hoặc giảm cân một cách bất thường. Ở một số bệnh nhân mắc hội chứng pica, việc cơ thể thèm những đồ vật này giống như một cách để bổ sung lượng dinh dưỡng bị thiếu hụt. Tuy nhiên phần lớn bệnh nhân thường thèm ăn các thứ đồ kỳ lạ, không thể dung nạp các loại thực phẩm bình thường hằng ngày nên thường có xu hướng giảm cân, thậm chí là suy dinh dưỡng nếu phát hiện quá muộn.

3. Nguyên nhân gây ra hội chứng Pica

Theo các chuyên gia tâm lý, nguyên nhân gây ra hội chứng Pica khá phức tạp, liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau bao gồm yếu tố về thể chất lẫn tâm lý. Việc tìm hiểu rõ nguyên nhân giúp người bệnh và gia đình tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia kịp thời.

  • Thiếu hụt chất dinh dưỡng

Thiếu kẽm, sắt hoặc các vi chất khác là một trong nhiều lý do chính dẫn đến hành vi ăn uống bất thường. Các chuyên gia tâm lý chỉ ra rằng cơ thể có thể phản ứng sự thiếu hụt chất này bằng cách thúc đẩy ham muốn ăn uống những chất không có giá trị dinh dưỡng, để bù đắp sự thiếu hụt này.

  • Vấn đề tâm lý

Các rối loạn tâm lý như rối loạn ám ảnh lưỡng cực (OCD), rối loạn tự kỷ, lo âu, căng thẳng đều có thể dẫn đến hành vi ăn các chất không phải thực phẩm. Các chuyên gia tâm lý cho biết, những người gặp khó khăn trong việc quản lý cảm xúc hoặc các vấn đề tâm lý khác dễ rơi vào hành vi ăn uống không kiểm soát. Họ xem đó là một cách để giảm lo lắng, căng thẳng.

  • Thói quen hoặc ảnh hưởng từ môi trường xung quanh

Tại một số nền văn hóa, việc ăn một số chất không phải thực phẩm có thể là thói quen và là truyền thống tại khu vực đó. Trẻ em là đối tượng mắc hội chứng này khá cao do việc quan sát và học theo từ môi trường xung quanh.

  • Phụ nữ mang thai

Phụ nữ mang thai, đặc biệt trong thời kỳ ốm nghén, do sự thay đổi trong hormone và nhu cầu dinh dưỡng cao dẫn đến nguy cơ mắc hội chứng Pica. Hành vi ăn uống này có thể xuất phát từ việc cơ thể cần thêm chất dinh dưỡng trong thai kỳ.

Xem thêm: Dấu hiệu nhận biết chán ăn tâm thần

Theo chuyên gia tâm lý, người mắc hội chứng Pica cần được đánh giá kỹ lưỡng từ các chuyên gia y tế kết hợp phân tích tâm lý để xác định nguyên nhân cụ thể, từ đó ra kế hoạch trị liệu phù hợp; bao gồm bổ sung dinh dưỡng, điều trị tâm lý hoặc thay đổi hành vi.

4. Hội chứng Pica ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất

Hội chứng Pica có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Các chuyên gia tâm lý khuyến cáo nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời, Pica sẽ dẫn đến các vấn đề sức khỏe lâu dài. Dưới đây là những hệ quả phổ biến mà Pica đã để lại:

  • Rối loạn tiêu hóa

Ăn các chất không phải thực phẩm gây tổn thương đường ruột và nguy cơ tắc nghẽn rất cao. Đặc biệt, các chuyên gia tâm lý nhấn mạnh việc tiêu thụ các chất như nhựa, đá, thủy tinh dẫn đến tổn thương nghiêm trọng hệ tiêu hóa, tổn thương niêm mạc dạ dày, thậm chí là thủng ruột.

  • Ngộ độc

Nguy cơ ngộ độc chì và kim loại nặng chiếm tỉ lệ rất cao khi người bệnh tiêu thụ các chất như đất, sơn. Chuyên gia tâm lý cho biết, ngộ độc có thể là nguyên nhân gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh và các cơ quan quan trọng khác, thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

  • Nhiễm trùng

Đất, phân, bùn thường chứa rất nhiều vi khuẩn và ký sinh trùng như giun, sán gây ra nhiễm trùng nghiêm trọng đường tiêu hóa. Việc cơ thể phải tiêu thụ các chất bẩn có thể gây nhiễm trùng nghiêm trọng, đặc biệt là trẻ em - chuyên gia tâm lý cho hay.

  • Thiếu hụt chất dinh dưỡng

Mặc dù hội chứng Pica khiến người bệnh rất nhiều, nhưng chất dinh dưỡng vẫn bị thiếu hụt vì Pica thường dẫn đến sự tiêu thụ những chất không có giá trị dinh dưỡng, từ đó làm giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng từ thức ăn. Chuyên gia tâm lý cho biết, tình trạng này có thể gây ra các vấn đề sức khỏe toàn diện, suy yếu hệ miễn dịch và dẫn đến các bệnh lý khác.

  • Rối loạn tâm lý

Các chuyên gia tâm lý cho biết, người mắc hội chứng rối loạn ăn uống có nguy cơ rối loạn tâm lý tăng cao. Hội chứng Pica có thể làm gián đoạn các hoạt động sinh hoạt và giao tiếp xã hội, làm người bệnh cảm thấy xấu hổ, gặp khó khăn trong các mối quan hệ cá nhân và công việc. 

  • Biến chứng khi mang thai và các biến chất

Hội chứng Pica gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của thai nhi. Chuyên gia tâm lý nhấn mạnh rằng việc ăn uống những chất không phải thực phẩm trong giai đoạn này gây ra tình trạng sinh non, suy dinh dưỡng bào thai hoặc các vấn đề sức khỏe khác cho cả mẹ và bé.

Bên cạnh đó, ăn các chất ngộ độc chì hoặc các chất độc khác có thể gây tổn thương hệ thần kinh vĩnh viễn, dẫn đến các triệu chứng như co giật, tổn thương não hoặc chậm phát triển tinh thần (đặc biệt ở trẻ em). Một vài trường hợp nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến tử vong ngộ độc hoặc biến chứng từ tắc nghẽn đường ruột hoặc nhiễm trùng nghiêm trọng. 

5. Vai trò của chuyên gia tâm lý trong hội chứng Pica

Điều trị hội chứng Pica không chỉ dừng lại ở việc điều chỉnh hành vi rối loạn ăn uống, mà còn cần sự can thiệp từ các chuyên gia tâm lý. Các chuyên gia tâm lý sẽ cùng người bệnh hiểu rõ nguyên nhân tâm lý đằng sau này là gì, đồng thời cung cấp các phương pháp trị liệu tâm lý phù hợp. 

Sự kết hợp giữa bác sĩ tâm thần và chuyên gia lý sẽ giúp người bệnh thay đổi thói quen ăn uống, giảm căng thẳng, quản lý cảm xúc và phục hồi sức khỏe toàn diện.

Với sự phối hợp giữa Bác sĩ Tâm thần -  Chuyên gia tâm lý và ứng dụng Công nghệ trong chăm sóc sức khỏe tinh thần, dịch vụ tư vấn/tham vấn Safe and Sound tự hào tiên phong hỗ trợ bạn  “Tự phát hiện sớm - Sơ cứu cảm xúc tức thời - Hỗ trợ đồng hành dài hạn”.

Nếu bạn nghi ngờ mình gặp vấn đề tâm lý, hoặc muốn biết thêm thông tin về dịch vụ tham vấn - tư vấn tâm lý, bạn có thể liên hệ tới HOTLINE 0964 778 911 (Điện thoại/Zalo, 24/7) để được giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất! 

CÁCH THỨC ĐẶT LỊCH HẸN tham vấn/tư vấn trực tuyến hoặc trực tiếp với chuyên gia

Safe and Sound - thuộc Viện Ứng dụng Công nghệ Y tế (IMT)

Xem thêm:

: Hội chứng pica là gì? | Safe and Sound

Đăng ký nhận tư vấn ngay

Nhận tư vấn về sức khoẻ tinh thần từ Safe and Sound