Một số hoocmon quan trọng tác động tới cảm xúc | Safe and Sound

Hormone là các chất hóa học được sản xuất bởi các tuyến nội tiết, chịu trách nhiệm điều tiết và điều chỉnh nhiều chức năng khác nhau của cơ thể. Bài viết giúp bạn đọc hiểu thêm về 3 hormone quan trọng, điều tiết cảm xúc của con người bao gồm: dopamine, serotonin và endorphin.

Vi Nguyễn Duy Minh | Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển

1. Vai trò của hormone trong cơ thể người

Hormone là các chất hóa học được sản xuất bởi các tuyến nội tiết, tế bào và cơ quan trong cơ thể, chịu trách nhiệm điều tiết và điều chỉnh nhiều chức năng khác nhau của cơ thể. Trong cơ thể người, hormone có các vai trò chính sau:

Điều hòa quá trình sinh trưởng và phát triển của cơ thể.
Điều hòa quá trình trao đổi chất và năng lượng.
Điều hòa sự cân bằng nội môi của dịch nội bào và ngoại bào.
Điều tiết sự thích nghi của cơ thể với môi trường.
Điều tiết quá trình sinh sản.
Điều chỉnh cảm xúc, tâm trạng cũng như chức năng nhận thức của não bộ.

Có thể thấy rằng, hormone có vai trò rất quan trọng đối với cơ thể con người. Bất kỳ sự rối loạn hormone nào cũng tác động tiêu cực tới các bộ phận và cơ quan trong cơ thể. Dưới đây là một số hormone quan trọng tác động đến hạnh phúc một số hormone chính điều hòa tâm lý và cảm xúc của con người.

2. Dopamine

Hormone hạnh phúc là gì? Hormones Dopamine là một loại hormone trong não bộ có tác dụng cực kỳ quan trọng đối với việc thưởng thức cuộc sống và cảm nhận niềm vui. Đây là một trong những chất gây nghiện tự nhiên của cơ thể, được sản xuất trong thân thể khi bạn trải nghiệm một trạng thái hạnh phúc, đạt được mục tiêu hoặc thực hiện một hoạt động mà bạn yêu thích. Rất nhiều chuyên gia tâm lý đã khuyên không những thân chủ của mình mà tất cả mọi người có những hoạt động tăng tiết hormones Dopamine để cuộc sống thêm thăng hoa.

Ứng dụng Hormones Dopamine vào cuộc sống có thể giúp bạn tận hưởng cuộc sống một cách tích cực và tăng cường sự phấn khích, động lực và cảm giác hạnh phúc

Dưới đây là 4 cách để ứng dụng tăng tiết Hormones Dopamine

Ảnh 1: Dopamine – Hoocmon hạnh phúc

Thiết lập mục tiêu trong cuộc sống của bạn

Đặt ra một số mục tiêu cụ thể và chủ động hoàn thành chúng sẽ giúp bạn cảm thấy hạnh phúc khi đạt được những mục tiêu đó. Hormones Dopamine được sản xuất khi bạn đạt được mục tiêu, giúp bạn cảm thấy tự hào về bản thân và thêm động lực để tiếp tục phấn đấu.

Hàng tuần bạn hãy dành thời gian khoảng 30 phút vào sáng thứ 2, điểm lại tất cả những công việc của mình và đặt mục tiêu cho chúng. Đừng nghĩ rằng bạn chỉ đặt mục tiêu cho công việc nhé, vì xung quanh bạn còn gia đình, bạn bè và rất nhiều hoạt động khác. Đôi khi chỉ là một bữa hẹn riêng với bạn đời của mình, một buổi tối đọc sách cho con nghe trước khi đi ngủ hoặc một cuộc hẹn với người bạn thân. Hãy đặt mục tiêu một cách chủ đích và thực thi được. Bằng cách này, cơ thể bạn sản sinh ra hormone Dopamine một cách thường xuyên và mỗi ngày trôi qua với bạn đều là niềm hạnh phúc.

Tham gia vào hoạt động thể chất

Hoạt động thể chất có thể giúp sản xuất Dopamine và giảm stress, giúp cơ thể và tâm trí của bạn được thư giãn và tăng cường sự phấn khích. Có một số hoạt động sau đây có thể giúp bạn sản sinh ra nhiều hormone Dopamine.

Tập thể dục: Tập thể dục là hoạt động thể chất đơn giản nhất và hiệu quả nhất để kích thích sản xuất Dopamine trong não bộ. Thậm chí, tập thể dục chỉ cần 30 phút mỗi ngày cũng có thể giúp tăng cường sản xuất Dopamine và tạo cảm giác hạnh phúc, phấn khích.
Nhảy dây: Nhảy dây là một hoạt động thể chất giúp kích thích sản xuất Dopamine trong não bộ, tăng cường khả năng tập trung và tăng cường sức khỏe tim mạch
Chạy bộ: Chạy bộ là một hoạt động thể chất khác có thể giúp kích thích sản xuất Dopamine, giúp tăng cường sức khỏe tim mạch và hô hấp
Đi bộ: Đi bộ là một hoạt động thể chất đơn giản nhưng cũng rất hiệu quả để kích thích sản xuất Dopamine. Nó cũng giúp tăng cường sức khỏe tim mạch và giảm nguy cơ bệnh tim mạch
Yoga: Các bài tập yoga và động tác thở cũng có thể giúp kích thích sản xuất Dopamine trong não bộ, giảm stress và cải thiện tâm trạng.

Tập trung vào những điều tích cực

Đặt mục tiêu tập trung vào những điều tích cực sẽ giúp bạn tăng cường sự phấn khích và giảm stress. Hãy tìm cách để cảm nhận sự hạnh phúc và niềm vui trong cuộc sống thường nhật, như cảm nhận tình yêu và sự quan tâm từ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp.

Tạo ý nghĩ tích cực: Bắt đầu bằng việc tạo ý nghĩ về những điều tích cực trong cuộc sống của bạn. Điều này có thể là những thành công nhỏ, những trải nghiệm tốt, những mục tiêu đã đạt được hoặc những điều tốt đẹp xảy ra xung quanh bạn. Hãy tạo thói quen để nhìn nhận và ghi nhận những điều tích cực hàng ngày
Tận hưởng các khoảnh khắc tích cực: Hãy tìm cách tận hưởng và sống trọn vẹn trong từng khoảnh khắc tích cực. Đặt sự chú ý vào những điều tốt đẹp xung quanh bạn.
Hãy cố gắng tận hưởng từng khoảnh khắc: Thay vì lo lắng về quá khứ hoặc tương lai, hãy tập trung vào khoảnh khắc hiện tại. Tận hưởng mỗi giây phút và cố gắng tìm ra điều tích cực trong từng khoảnh khắc đó

3. Serotonin

Serotonin là một loại hormone và chất truyền thần kinh rất quan trọng trong việc điều tiết tâm trạng và cảm xúc của con người. Nó thường được gắn liền với cảm giác hạnh phúc và sự thư giãn, và được sản xuất chủ yếu trong các tế bào thần kinh ở não. Khi Serotonin được sản xuất và hoạt động chính xác trong cơ thể, nó có thể giúp giảm các cảm giác căng thẳng, lo lắng, tăng cường sự tự tin và giúp cải thiện tâm trạng. Nó cũng có thể giúp giảm các triệu chứng của trầm cảm và rối loạn tâm lý.

Tình cảm vợ chồng cũng không ngoại lệ trong việc tác động của serotonin. Sự cân bằng serotonin trong cơ thể có thể giúp tăng sự kết nối, sự gắn kết, tăng sự yêu thương và sự chăm sóc. Nó có thể giúp cải thiện tình trạng tâm lý của cả hai người, giúp họ đạt được sự hài lòng và hạnh phúc trong mối quan hệ của mình.

Tuy nhiên, một số người có thể bị thiếu hụt serotonin trong cơ thể, gây ra các vấn đề về tâm lý và tình cảm, bao gồm các triệu chứng của trầm cảm, lo lắng và căng thẳng, và khả năng tương tác xã hội có thể bị ảnh hưởng. Vì vậy, duy trì một cân bằng serotonin là rất quan trọng để duy trì một tình cảm vợ chồng khỏe mạnh và hạnh phúc

Serotonin là một chất dẫn truyền thần kinh đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh giấc ngủ, tâm trạng, trí nhớ... Mặc dù được sản xuất trong não, đa phần chất này nằm trong đường tiêu hóa và tiểu cầu.

Có mối liên hệ chặt chẽ giữa sự thiếu hụt hormone này và trầm cảm. Về cơ bản, ăn uống không thể gia tăng serotonin trong cơ thể. Tuy nhiên, những loại thực phẩm và một số chất dinh dưỡng có thể làm tăng mức tryptophan, axit amin và từ đó tạo nên serotonin. Các thực phẩm giàu protein như thịt gà, hải sản, sữa... chứa hàm lượng tryptophans cao, từ đó tăng cường sản xuất serotonin. Tuy nhiên, mức độ tryptophan và serotonin đều giảm sau khi tiêu thụ những thực phẩm giàu protein. Điều này được giải thích bởi việc, khi ăn thực phẩm giàu protein, cả tryptophan và các axit amin khác cùng chiến đấu để cạnh tranh với nhau, tất cả đều cố gắng để xâm nhập vào não. Do đó, rất ít tryptophan có thể đi qua - và mức serotonin không tăng đáng kể.

Ảnh 2: Thực phẩm giàu carbohydrate hỗ trợ tăng serotonin

Thay vào đó, các chuyên gia khuyến khích sử dụng thực phẩm giàu carbohydrate để tăng giải phóng insulin vào máu. Bên cạnh đó, thực phẩm giàu vitamin B6 cũng được khuyến khích.

4. Hormone Oxytoxin

Oxytocin là một hormone quan trọng trong việc tạo ra cảm giác gắn kết và sự thân thiết giữa đôi tình nhân. Oxytocin được sản xuất trong não và hình thành khi có sự kích thích cảm xúc như sự yêu thương, sự an ủi hoặc sự chăm sóc.

Khi có sự tiếp xúc vật lý, như hôn, ôm, sự chạm vào hay những hành động tình cảm, thì mức độ oxytocin trong cơ thể sẽ tăng lên. Hormone oxytocin này có tác dụng tăng cảm giác hạnh phúc và đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự gắn kết, tình cảm, sự yêu thương và sự chăm sóc. Khi oxytocin được sản xuất, nó sẽ kích thích các tế bào não và tạo ra sự thoải mái và cảm giác thư giãn, giúp giảm căng thẳng, tăng sự tin tưởng và cảm giác an toàn. Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng, oxytocin còn giúp tăng sự đồng cảm và sự thấu hiểu lẫn nhau giữa đôi tình nhân.

Vì vậy, oxytocin có tác dụng quan trọng trong việc tạo ra mối quan hệ tình cảm mạnh mẽ và bền vững giữa vợ chồng. Nó giúp tăng sự gắn kết, tình cảm và sự thân thiết giữa hai người, đồng thời giảm căng thẳng, tạo ra sự an toàn và cảm giác hạnh phúc

5. Hormone Endorphin

Endorphin là một loại hormone tự nhiên được sản xuất trong cơ thể khi chúng ta tập thể dục, trải nghiệm cảm xúc tích cực, như tiếng cười hoặc tình yêu, và có tác dụng giảm đau và cảm giác khó chịu. Endorphin được xem là một loại "thuốc giảm đau tự nhiên" bởi vì nó có thể giúp giảm đau, tăng cường sức khỏe và cảm giác hạnh phúc.

Khi endorphin được sản xuất trong cơ thể, nó có thể tạo ra cảm giác hưng phấn và sảng khoái. Điều này có thể tác động tích cực đến tình cảm vợ chồng bằng cách tăng cường cảm giác hạnh phúc và thăng hoa trong mối quan hệ của họ. Khi một cặp đôi cùng chia sẻ các hoạt động tích cực, chẳng hạn như đi du lịch, tập thể dục, hay tham gia vào các hoạt động tình nguyện, endorphin có thể giúp tăng cường cảm giác hạnh phúc và thăng hoa trong mối quan hệ của họ.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là endorphin chỉ mang tính tạm thời và có thể dẫn đến cảm giác lười biếng sau khi tăng cường hoạt động. Vì vậy, để duy trì một tình cảm vợ chồng khỏe mạnh và bền vững, cần duy trì một cân bằng endorphin hợp lý, kết hợp với sự chăm sóc, cùng với các hormone khác, như oxytocin và serotonin, để tạo ra một môi trường tình cảm vững chắc và đầy yêu thương.

Như vậy, các hormone trên mặc dù có rất nhiều mặt có lợi nhưng cũng không ích điều không tốt nếu như không cân bằng. Vì vậy, mọi việc đều cần sự cân bằng và duy trì một cách đều đặn thì sẽ đạt hiệu quả rất lớn. Bên cạnh đó, yếu tố giao tiếp, đồng cảm và chia sẻ giữa vợ và chồng là rất quan trọng để giữ gìn tình cảm bền chặt.