Rạch tay có phải phương pháp ứng phó với trầm cảm đúng? | Safe and Sound

Đối phó với trầm cảm là một hành trình phức tạp và đầy thử thách, và mỗi người lại tìm kiếm các cách đối phó khác nhau để xoa dịu nỗi đau tinh thần của mình. Tuy nhiên, sử dụng cách tự hại bản thân, chẳng hạn như cắt tay, rạch tay,… là một phương pháp nguy hiểm có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Trong bài viết này, chuyên gia tâm lý Safe and Sound sẽ giúp bạn tìm hiểu lý do tại sao việc tự hại không phải là cách hiệu quả để đối phó với chứng trầm cảm và khám phá những lựa chọn thay thế lành mạnh hơn.

Phí Thuỳ Linh | Cử nhân Y tế Công cộng – Viện tâm lý và sức khoẻ tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khoẻ Cộng đồng và Phát triển

1. Mối liên hệ giữa hành vi tự hại và trầm cảm

Mối liên hệ giữa hành vi tự hại và trầm

Trầm cảm là một rối loạn tâm thần đáng lo ngại hiện nay mà người bệnh phải trải qua cảm giác buồn bã, mất hứng thú hoặc niềm vui và giảm năng lượng hoạt động hàng ngày. Trầm cảm không chỉ là một tình trạng tâm thần tạm thời, mà là một vấn đề lâu dài có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và khả năng hoạt động của bất cứ ai mắc phải.

Mặc dù việc tự hại bản thân có thể giúp tạm thời giảm bớt tác động của trầm cảm nhưng điều quan trọng là bạn phải nhận ra rằng đó không phải là giải pháp bền vững để điều trị chứng trầm cảm. Trầm cảm là một tình trạng sức khỏe tâm thần cần được can thiệp sớm, toàn diện và có sự hỗ trợ của các chuyên gia tâm lý. Việc rạch tay hoặc bất kỳ hành vi tự hại bản thân nào khác không giải quyết được triệt để chứng trầm cảm và có thể khiến tình hình trở nên trầm trọng hơn.

2. Tại sao một số người lại lựa chọn rạch tay để giải toả

Theo chuyên gia tâm lý, rạch tay hay các hành vi tự hại khi trầm cảm là hành vi tổn thương bản thân nhằm giải toả cảm xúc tiêu cực và dưới đây là một số nguyên nhân khiến người bệnh lựa chọn giải pháp tiêu cực này:

- Giảm đau tâm lý: Việc tạo ra đau đớn cho cơ thể có thể là một cách giúp họ giảm đau tâm lý. Cảm giác đau từ việc tự làm tổn thương mình có thể làm tăng sự chú ý của người đó, ít nhất là tạm thời, đến cơn đau thể chất. Từ đó giúp họ giảm cảm giác cũng như sự chú ý đến vấn đề trầm cảm của mình, chuyên gia tâm lý cho biết.

- Mang lại cảm giác được kiểm soát: Khi họ cảm thấy mất kiểm soát trong cuộc sống hoặc tâm trạng, việc tự làm tổn thương cơ thể có thể tạo ra một cảm giác kiểm soát ít nhất là đối với cơ thể của họ.

Tự hại mang lại cảm giác được kiểm soát

Thể hiện cảm xúc: Theo chuyên gia tâm lý, việc tự hại có thể là một cách họ thể hiện những cảm xúc mà họ không thể diễn đạt bằng lời nói. Đây có thể là một phản ứng tự nhiên khi người đó cảm thấy cô đơn, tự ti, hay không được người khác thấu hiểu.

- Cảm giác được sống: Đôi khi, người ta cảm thấy rằng việc tự hại có thể là một cách để thấy rằng họ còn sống và có thể cảm nhận được những cơn đau đớn của cơ thể, thay vì chỉ là những nỗi đau trong tâm lý, chuyên gia tâm lý chia sẻ.

3. Tại sao rạch tay lại không phải là phương pháp ứng phó trầm cảm đúng?

3.1. Tạo ra vòng xoáy tiêu cực

Khi người mắc trầm cảm rạch tay, họ có thể cảm thấy giảm đau tạm thời về cảm xúc, nhưng điều này không kéo dài. Sau đó, họ thường cảm thấy tội lỗi, xấu hổ, hoặc buồn bã hơn về hành vi này. Điều này làm cho tình trạng trầm cảm trở nên trầm trọng hơn và có thể khiến họ rơi vào một vòng lặp của tự hại và cảm xúc tiêu cực.

3.2. Không giải quyết nguyên nhân gốc rễ

Rạch tay không phải là phương pháp điều trị trầm cảm. Nó chỉ là một phản ứng tạm thời đối với sự đau khổ và không giải quyết được nguyên nhân sâu xa của bệnh lý này, chẳng hạn như các yếu tố sinh học, tâm lý hoặc hoàn cảnh sống. Nếu không giải quyết nguyên nhân gốc rễ, tình trạng trầm cảm có thể tiếp tục và thậm chí trở nên nghiêm trọng hơn.

3.3. Nguy cơ gây hại đến sức khỏe

Hành động rạch tay có thể gây ra những thương tích nghiêm trọng, nhiễm trùng và thậm chí là nguy hiểm đến tính mạng nếu không được kiểm soát đúng cách. Đôi khi người tự làm hại bản thân có thể vô tình làm tổn thương cơ thể nghiêm trọng hơn dự định, dẫn đến các hậu quả không mong muốn về sức khỏe thể chất.

3.4. Tăng khả năng tự tử

Mặc dù không phải ai tự làm hại bản thân cũng có ý định tự tử, nhưng nghiên cứu cho thấy người thường xuyên tự làm hại bản thân có nguy cơ cao hơn đối với các hành vi tự tử. Trầm cảm có thể khiến người bệnh cảm thấy tuyệt vọng, và hành động rạch tay có thể làm tăng cảm giác này, dẫn đến những hành động tự gây nguy hiểm nghiêm trọng hơn.

3.5. Làm mất khả năng học kỹ năng đối phó lành mạnh

Thay vì sử dụng những cách thức lành mạnh để quản lý cảm xúc tiêu cực, như nói chuyện với chuyên gia tâm lý, tập luyện thể dục hoặc tham gia các hoạt động giải trí, việc rạch tay làm mất đi cơ hội học hỏi và phát triển những kỹ năng đối phó hiệu quả. Những phương pháp lành mạnh này không chỉ giảm căng thẳng mà còn cải thiện tình trạng sức khỏe tâm thần lâu dài.

4. Những cách phòng chống trầm cảm hiệu quả

Tự hại là dấu hiệu rất đáng lo ngại và cần phải ngăn ngừa hành vi này càng sớm càng tốt. Với hầu hết các chứng bệnh không riêng gì trầm cảm thì “phòng bệnh hơn chữa bệnh” luôn là điều cần thiết. Dưới đây là một số cách phòng chống trầm cảm được các chuyên gia tâm lý khuyên dùng:

- Tập thể dục: là cách giảm mệt mỏi, căng thẳng hiệu quả nhất bởi trong quá trình tập luyện cơ thể sẽ sản sinh ra endorphin giúp bạn luôn tích cực. Hãy dành ra 30 phút mỗi ngày để luyện tập từ đó sẽ giúp bạn giảm stress, ngủ sâu giấc hơn.

Tập thể dục để phòng chống trầm cảm

- Ăn uống lành mạnh: chuyên gia tâm lý cho biết chế độ ăn uống và trầm cảm có mối liên hệ mật thiết với nhau. Để hạn chế tâm lý gắt gỏng, khó chịu hay dễ mất tập trung, bạn nên uống đủ nước. Hãy cân nhắc chọn thực phẩm lành tính, dễ tiêu hoá để tâm trạng của bạn thư giãn hơn.

- Thiền định: là phương pháp chữa lành tâm hồn, giải tỏa căng thẳng rất đáng để ứng dụng trong cuộc sống hằng ngày. Đây là cách giúp bạn lấy lại năng lượng, ổn định tâm lý, rèn luyện não bộ để suy nghĩ luôn tường minh.

- Chia sẻ cảm xúc: hãy chia sẻ những lo lắng, những vấn đề bạn còn băn khoăn bằng cách kể với bạn bè, người thân hay viết nhật ký để giải tỏa cảm xúc. Ngoài ra những người xung quanh sẽ giúp bạn gỡ rối và cho bạn những góc nhìn đa dạng hơn về vấn đề.

Rạch tay hay các hành vi tự hại không phải là cách hiệu quả và an toàn để đối phó với chứng trầm cảm. Điều quan trọng để đối với trầm cảm là tìm kiếm sự trợ giúp tâm lý chuyên nghiệp.

Đội ngũ chuyên gia của Safe and sound có thể giúp bạn can thiệp sớm và hướng dẫn cách đối phó lành mạnh hơn nhằm giải quyết các nguyên nhân sâu xa khiến bản thân đau khổ và dần loại bỏ các hành vi tự hại, sống yêu thương chính mình.

Nếu bạn nghi ngờ mình gặp vấn đề tâm lý, hoặc muốn biết thêm thông tin về dịch vụ tham vấn - tư vấn tâm lý, bạn có thể liên hệ tới HOTLINE 0964 778 911 (Điện thoại/Zalo, 24/7) để được giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất!

CÁCH THỨC ĐẶT LỊCH HẸN tham vấn/tư vấn trực tuyến hoặc trực tiếp với chuyên gia