Sự khác biệt giữa stress và burn-out: Bạn đang gặp vấn đề nào? | Safe and Sound

Trong cuộc sống hiện đại, các vấn đề về tâm lý ngày càng trở nên phổ biến. Nhiều người thường nhầm lẫn giữa stress và burn-out, hai trạng thái tâm lý tiêu cực có nhiều điểm tương đồng nhưng cũng mang những khác biệt đáng kể. Việc phân biệt rõ ràng giữa stress (căng thẳng) và burn-out không chỉ giúp bạn nhận diện chính xác tình trạng của mình mà còn tạo cơ hội để tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý phù hợp. 

Ngô Thị Sáng | Thạc sĩ Tâm lý giáo dục học – Ứng dụng chăm sóc sức khỏe tinh thần  Safe and Sound

Viện Ứng Dụng Công Nghệ Y Tế

1. Stress là gì?

Ảnh 1: Stress là gì?

Stress hay căng thẳng, là một phản ứng tự nhiên của cơ thể trước các yêu cầu hoặc áp lực từ môi trường. Stress có thể đến từ công việc, gia đình, học tập hoặc các mối quan hệ xã hội. Các chuyên gia tâm lý cho biết, nó thường ngắn hạn và có thể biến mất khi bạn giải quyết được nguồn áp lực.

Dấu hiệu nhận biết stress:

- Về mặt tâm lý: Lo lắng, dễ cáu gắt, cảm giác bị áp lực đè nén.

- Về mặt thể chất: Đau đầu, tim đập nhanh, khó ngủ hoặc chán ăn.

- Về mặt hành vi: Làm việc quá mức, tránh né vấn đề, hoặc tìm đến các hành vi không lành mạnh như uống rượu hoặc hút thuốc hay sử dụng các chất gây nghiện.

Tuy nhiên, nếu tình trạng stress kéo dài mà không được giải quyết, nó có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng hơn, bao gồm burn-out.

2. Burn-out là gì?

Burnout, hay hội chứng kiệt sức, là trạng thái mệt mỏi toàn diện về cả thể chất, cảm xúc và tinh thần. Các chuyên gia tâm lý chia sẻ, đây là kết quả của việc tiếp xúc với áp lực kéo dài mà không có sự giải tỏa hoặc hỗ trợ thích hợp. Burn-out thường liên quan đến công việc, nhưng cũng có thể xảy ra trong cuộc sống cá nhân.

Dấu hiệu nhận biết burn-out:

- Mệt mỏi về cảm xúc: Cảm thấy mất năng lượng, không còn động lực để làm việc hoặc giao tiếp.

- Xa cách xã hội: Cảm giác cô lập, mất niềm tin vào đồng nghiệp hoặc những người xung quanh.

- Giảm hiệu suất: Khả năng tập trung và hoàn thành công việc giảm sút đáng kể.

Xem thêm: 5 cách chăm sóc bản thân, phục hồi sau kiệt sức do căng thẳng

3. Sự khác biệt giữa stress và burn-out ?

Ảnh 2: Sự khác biệt giữa stress và burn-out

Dưới đây là bảng so sánh những khác biệt đặc trưng giữa stress và burn-out theo chuyên gia tâm lý của Safe and Sound:

Tiêu chí	Stress	Burn - out
Nguyên nhân	Áp lực từ các yêu cầu cụ thể	Áp lực kéo dài, không thể giải tỏa
Thời gian	Ngắn hạn	Kéo dài, tích tụ qua thời gian
Ảnh hưởng	Cảm giác bị đè nén nhưng vẫn có hy vọng vượt qua	Cảm giác bất lực, mất phương hướng
Thể chất	Mệt mỏi tạm thời, có thể phục hồi nhanh chóng	Kiệt sức sâu sắc, có thể dẫn đến bệnh lý mãn tính

4. Bạn đang gặp phải vấn đề nào?

Để giúp bạn nhận diện rõ ràng hơn về tình trạng căng thẳng hay burn - out, dưới đây là một số câu hỏi tự đánh giá. Các chuyên gia tâm lý cho biết, những câu hỏi này không chỉ giúp bạn tự nhận thức về trạng thái tâm lý của mình mà còn có thể là bước đầu tiên để xác định liệu bạn có đang đối diện với tình trạng kiệt sức hay chỉ đơn giản là bị stress do áp lực tạm thời.

1. Bạn có thường xuyên cảm thấy mệt mỏi không, ngay cả sau khi đã nghỉ ngơi?
2. Bạn có mất hứng thú với công việc hoặc các hoạt động mà trước đây mình yêu thích không?
3. Bạn có cảm thấy không còn động lực để cố gắng không?

Nếu bạn trả lời "có" cho một hoặc tất cả các câu hỏi trên, có thể bạn đang đối diện với tình trạng burnout thay vì chỉ là stress thông thường. Những dấu hiệu như mệt mỏi kéo dài, mất hứng thú với công việc hay hoạt động yêu thích, và thiếu động lực để tiếp tục có thể chỉ ra rằng bạn đang kiệt sức cả về thể chất lẫn tinh thần. Trong trường hợp này, việc tìm đến chuyên gia tâm lý là một lựa chọn quan trọng để nhận được sự hỗ trợ kịp thời và hiệu quả. 

5. Hậu quả của stress và burn-out

Theo các chuyên gia tâm lý, cả stress và burn-out đều có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống và các mối quan hệ nếu không được can thiệp kịp thời.

5.1 Hậu quả của stress dài hạn

Ảnh 3: Hậu quả của stress dài hạn

Khi stress kéo dài, cơ thể và tâm trí bạn luôn ở trạng thái căng thẳng, dẫn đến nhiều vấn đề về sức khỏe:

1. Về thể chất:
• Bệnh tim mạch: Stress làm tăng huyết áp và nhịp tim, làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
• Rối loạn tiêu hóa: Bao gồm đau dạ dày, viêm loét và hội chứng ruột kích thích.
• Suy giảm miễn dịch: Stress kéo dài khiến cơ thể dễ nhiễm bệnh và phục hồi chậm.
2. Về tâm lý:
• Rối loạn lo âu: Bạn luôn cảm thấy bất an, bồn chồn và khó thư giãn.
• Trầm cảm: Căng thẳng kéo dài có thể dẫn đến mất năng lượng, mất hứng thú và trạng thái buồn bã dai dẳng.
3. Về hành vi:
• Dễ nổi nóng, khó tập trung.
• Xu hướng lạm dụng chất kích thích hoặc ăn uống không kiểm soát.

5.2 Hậu quả của burn-out

Các chuyên gia tâm lý chia sẻ, burnout là tình trạng kiệt quệ cả về thể chất lẫn tinh thần, với những hậu quả nghiêm trọng hơn nếu không được giải quyết:

1. Về sức khỏe:
• Hội chứng đau mãn tính: Cơ thể thường xuyên đau nhức, không rõ nguyên nhân.
• Rối loạn giấc ngủ: Mất ngủ kéo dài làm giảm khả năng phục hồi và tăng nguy cơ bệnh lý mãn tính.
2. Về tâm lý:
• Mất động lực: Bạn cảm thấy trống rỗng, vô nghĩa và bất lực.
• Rối loạn tâm thần: Burn-out kéo dài có thể dẫn đến trầm cảm nặng hoặc suy nghĩ tự tử.
3. Về đời sống:
• Giảm hiệu suất làm việc: Mất tập trung, dễ mắc lỗi, giảm khả năng sáng tạo.
• Mất cân bằng cuộc sống: Các mối quan hệ bị rạn nứt do thiếu năng lượng và sự quan tâm.

Với sự phối hợp giữa Bác sĩ tâm thần -  Chuyên gia tâm lý và ứng dụng Công nghệ trong chăm sóc sức khỏe tinh thần, dịch vụ tư vấn/tham vấn Safe and Sound tự hào tiên phong hỗ trợ bạn  “Tự phát hiện sớm - Sơ cứu cảm xúc tức thời - Hỗ trợ đồng hành dài hạn”

Nếu bạn nghi ngờ mình gặp vấn đề tâm lý, hoặc muốn biết thêm thông tin về dịch vụ tham vấn - tư vấn tâm lý, bạn có thể liên hệ tới HOTLINE 0964 778 911 (Điện thoại/Zalo, 24/7) để được giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất! 

CÁCH THỨC ĐẶT LỊCH HẸN tham vấn/tư vấn trực tuyến hoặc trực tiếp với chuyên gia

• Tại Fanpage Bác sĩ tâm lý SNS
• Hoặc tải và đặt lịch tham vấn trên ứng dụng Safe and Sound để quản lý và theo dõi lịch mọi lúc, mọi nơi

Safe and Sound thuộc Viện Ứng dụng Công nghệ Y tế (IMT)

Xem thêm:

Những điều cần biết về kiệt sức tinh thần

Kiệt sức do căng thẳng là gì? Dấu hiệu nhận biết kiệt sức ở bản thân và người khác

Trầm cảm là gì? Biểu hiện của trầm cảm? Trầm cảm có chữa được không?