Hội chứng sợ độ cao là gì? | Safe and Sound

Hội chứng sợ độ cao là một trong những rối loạn ám ảnh sợ hãi phổ biến. Theo bác sĩ tâm lý, người mắc hội chứng này luôn thường trực nỗi sợ hãi cực đoan về độ cao. Thậm chí, nỗi ám ảnh xuất hiện ngay cả khi họ nghĩ đến việc đi qua một cây cầu hoặc nhìn thấy khung cảnh xung quanh, gây ra sự sợ hãi và lo lắng. Nỗi sợ hãi khiến người bệnh né tránh hoàn toàn những nơi cao.

Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển

1.   Định nghĩa hội chứng sợ độ cao

Thông thường, khi ở một địa điểm quá cao, phần lớn mọi người đều có cảm giác bất an thoáng qua. Tuy nhiên, bác sĩ tâm lý khuyến cáo, cảm giác này thường chỉ xuất hiện trong một thời gian ngắn và không ảnh hưởng tới hành vi, cảm xúc một cách mạnh mẽ như chứng sợ độ cao.

Theo bác sĩ tâm lý, hội chứng sợ độ cao (Acrophobia) là tình trạng ám ảnh và sợ hãi đến mức vô lý, cực đoan về độ cao. Khi đứng ở những nơi cao, người bệnh sẽ trở nên sợ hãi, hoảng loạn kèm theo các biểu hiện cơ thể như tim đập nhanh, đổ mồ hôi, hồi hộp,... Chính điều này khiến người bệnh né tránh đi máy bay, đi qua cầu, leo thang, thậm chí một số người né tránh nhìn các bức hình hoặc xem video clip về các ngọn núi hay tòa nhà cao tầng. Bác sĩ tâm lý cho biết, chứng sợ độ cao gây ra nhiều ảnh hưởng tới cuộc sống như giới hạn cơ hội việc làm, gây khó khăn trong quá trình học tập, làm việc,…

Ảnh 1: Hội chứng sợ độ cao là một trong những rối loạn ám ảnh sợ hãi phổ biến

2.   Biểu hiện của hội chứng sợ độ cao

Theo bác sĩ tâm lý, phần lớn các rối loạn ám ảnh sợ hãi đều có triệu chứng sợ vô lý, cực đoan về đối tượng/tình huống đi kèm với các hành vi né tránh và biểu hiện cơ thể khi đối mặt với tình huống gây ra nỗi sợ. Một số trường hợp gây ra cảm giác sợ hãi cho bệnh nhân hội chứng sợ độ cao bao gồm:

• Leo núi
• Chơi các trò chơi trên cao
• Đứng ở ban công của các toà nhà cao tầng
• Đi qua các cây cầu lớn và cao

Hội chứng sợ độ cao không đơn thuần là cảm giác bất an và lo lắng khi đứng ở nơi cao. Nó còn chi phối mạnh mẽ hành vi, cảm xúc và gây ra một số triệu chứng thể chất. Bác sĩ tâm lý khuyến cáo, mức độ của các triệu chứng sẽ tăng lên khi người bệnh đang phải đối mặt với độ cao (đang leo thang, nhìn ra cửa sổ của tòa nhà cao tầng,…).

Các triệu chứng có thể gặp phải của hội chứng sợ độ cao:

• Người bệnh lo lắng, sợ hãi và có cảm giác bất an khi nghĩ về việc bản thân đang đứng ở trên cao.

Ảnh 2: Người bệnh thường sợ hãi khi đứng ở những nơi cao như ngọn núi, toà nhà cao tầng, đi qua cầu,...

• Bác sĩ tâm lý cho biết, họ thường trực suy nghĩ tiêu cực, tin rằng bản thân sẽ bị mắc kẹt hoặc bị té/ ngã nếu ở trên cao.
• Muốn nhanh chóng thoát ra khỏi tình huống gây sợ hãi chẳng hạn như phải leo thang, đi qua cầu,…
• Có các hành vi né tránh đến những nơi cao như hạn chế làm việc ở các tòa nhà cao tầng, lựa chọn đường đi khác để không phải đi qua cầu, không tham gia các trò chơi trên cao, từ chối leo núi hoặc đi cáp treo,…
• Triệu chứng thể chất: Run rẩy, sợ hãi; hoảng loạn, cảm thấy buồn nôn, nhịp tim nhanh,...

Trong những tình huống này, bệnh nhân thường ngồi thụp xuống và nhắm mắt để xoa dịu cảm giác sợ hãi. Theo bác sĩ tâm lý, nỗi sợ không thể kiểm soát và bùng phát ở nơi đông người khiến nhiều bệnh nhân cảm thấy mặc cảm, tự ti. Điều này càng thôi thúc các hành vi né tránh dẫn đến nhiều phiền toái trong cuộc sống.