Vì sao lại có nạn miệt thị ngoại hình? | Safe and Sound

Miệt thị ngoại hình là một thuật ngữ dùng để nói đến các hành vi, lời nói chê bai, hạ thấp và xúc phạm vẻ bề ngoài của người khác. Đối với một số người, Body Shaming có lẽ vẫn còn là cái tên xa lạ. Chuyên gia tâm lý cho biết, “người bạn” này đã tồn tại trong cuộc sống của chúng ta từ rất lâu và mang lại những nỗi bất an, lo lắng và thậm chí là những vấn đề tâm lý như: trầm cảm,... cho không ít người.

Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển

1. Thực trạng miệt thị ngoại hình

Theo chuyên gia tâm lý, những người chuyên đi chê bai, miệt thị ngoại hình của người khác không phải là một người hoàn hảo, lúc nào cũng đẹp. Có những người có cân nặng quá cỡ nhưng lại đi body shaming những người da có nhiều mụn.

Hay những anh hùng bàn phím, nhiều người còn lén đi chụp hình những người xa lạ có ngoại hình khác biệt mà họ vốn chẳng hề quen biết để cùng bình luận, miệt thị. Chẳng hạn chê cô ca sĩ B quá béo, chê anh diễn viên D mặt quá đơ, chả hiểu sao được đóng vai chính. Nhóm đối tượng cực kỳ dễ bị body shaming hiện nay chính là những người nổi tiếng. Chuyên gia tâm lý cho biết, trong mắt những kẻ xấu xa này, người nổi tiếng phải có ngoại hình chuẩn 100%, dù chỉ có một khuyết điểm cũng không được và luôn tìm ra những điểm xấu để chê bai.

Nạn miệt thị ngoại hình xảy ra trên cả đời thực và thế giới ảo

Hiện nay, nạn miệt thị ngoại hình, ở cả trên mạng xã hội hay ngoài đời thực vẫn được lên án từng ngày, nhưng nó chưa bao giờ chấm dứt. Chuyên gia tâm lý khuyến nghị, những người này luôn tự cho mình quyền tự do ngôn luận, cho rằng có sao thì nói vậy, bởi thế thực trạng này sẽ còn kéo dài rất lâu nữa trước khi mỗi người tự nâng cao nhận thức của chính mình.

2. Nguyên nhân của nạn miệt thị ngoại hình

Theo chuyên gia tâm lý, hầu hết những kẻ chuyên đi miệt thị ngoại hình không chấp nhận một điều họ là kẻ xấu xa và họ luôn đưa ra hàng tá lý do để biện minh các hành động xấu xí của bản thân.

Có 3 nhóm người thường đi miệt thị người khác, tuy nhiên điểm chung giữa họ là những người thích soi mói, thích lấy sự đau khổ của người khác làm niềm vui cho bản thân:

2.1. Người coi trọng hình thức

Chuyên gia tâm lý cho rằng, với những người luôn ưa thích vẻ bề ngoài, coi trọng hình thức, chăm sóc quá mức cho vẻ ngoài của mình nên họ cực kỳ khó chịu và coi thường những người có ngoại hình bình thường hoặc có nhiều khuyết điểm. Họ thường buông những lời lẽ mang tính chất cay nghiệt, miệt thị với người khiến họ không hài lòng.

Với những người thuộc nhóm người này, họ thà mắc nợ nần hoặc phải trả giá như nào cũng phải có vẻ bề ngoài đẹp đẽ. Vì vậy, họ thường tỏ thái độ và buông những lời lẽ cay độc với những người không đạt khái niệm, quy chuẩn cái đẹp của họ, chuyên gia tâm lý chia sẻ.

Những kẻ tự cao, cho mình là nhất thường cho mình cái quyền coi thường, hạ thấp người khác

2.2. Người có vướng mắc trong tâm trí

Có một số người có ngoại hình không đặc biệt nhưng lại đi miệt thị người khác và họ thường sử dụng mạng xã hội để thực hiện các hành vi này. Chuyên gia tâm lý nhấn mạnh nguyên nhân xuất phát từ chính việc họ có quá nhiều căng thẳng, áp lực, cảm xúc tiêu cực, lúc nào cũng cảm thấy chán ghét tất cả mọi thứ nên họ tìm cách “xả” những bực tức của mình lên người khác.

Chuyên gia tâm lý cho biết rằng, họ sử dụng những từ ngữ, lời nói khó nghe để khiến người khác tổn thương, hoặc thậm trí dàn dựng nên những câu chuyện không có thật để gây tranh cãi, từ đó thoả mãn và xoa dịu được bực tức của bản thân.

2.3. Do tính cách

Theo chuyên gia tâm lý, thói quen thích đi chỉ trích, thích soi mói có thể chính là đặc trưng tính cách của một nhóm người. Họ thường rất tự cao, luôn cho rằng bản thân là nhất. Việc một ai đó chưa hoàn hảo và “được” họ “góp ý” thậm chí còn được họ cho rằng đó là vinh hạnh. Trong khi ngược lại, nếu ai đó góp ý với họ thì lại bị họ cho rằng đang ghen tị với mình. Tính cách này có thể là do ảnh hưởng từ môi trường sống hoặc bị ảnh hưởng bởi một tính cách của người nào đó trong gia đình.

Chuyên gia tâm lý cho biết, có rất nhiều người cho rằng những câu nói như ” dạo này béo thế” hay “sau sinh trông xồ xề thế”; “gầy quá có nghiện ngập gì không” là những câu bình thường, mang tính góp ý hay muốn cho người khác tốt lên. Tuy nhiên ranh giới hài hước và vô duyên lại cực kỳ mỏng manh, chỉ cần thay đổi tông giọng, thay bằng một từ đồng nghĩa cũng đủ để thay đổi ý nghĩa một câu nói.

Và điều buồn nhất là những người thực hiện miệt thị ngoại hình với mình lại chính là những người thân trong gia đình. Bởi họ cho rằng là người một nhà rồi thì không cần quá câu nệ trong lời ăn tiếng nói và cứ vô tư chê vợ xấu, chồng béo mà không để ý đến cảm xúc của đối phương.

3. Miệt thị ngoại hình “tàn sát” như thế nào?

Theo các chuyên gia tâm lý, miệt thị ngoại hình có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến mức có thể khiến một người vui vẻ, tự tin đánh mất hoàn toàn bản thân, trở nên tiêu cực, sợ hãi và không dám thể hiện bản thân. Và đưới đây là một số hậu quả về tâm lý mà miệt thị ngoại hình gây ra:

Mất tự tin: Chuyên gia tâm lý chỉ ra rằng, những người bị chỉ trích về ngoại hình thường dần dần mất đi sự tự tin trong cuộc sống. Họ có thể bắt đầu nghi ngờ giá trị bản thân và cảm thấy không đủ tốt, điều này gây ảnh hưởng tiêu cực đến mọi khía cạnh trong cuộc sống từ công việc, học tập đến mối quan hệ xã hội.
Rối loạn ăn uống: Miệt thị ngoại hình có thể kích hoạt hoặc làm gia tăng nguy cơ phát triển các rối loạn ăn uống như chứng cuồng ăn (bulimia nervosa) hoặc chứng biếng ăn tâm thần (anorexia nervosa), chuyên gia tâm lý chia sẻ. Những người bị chỉ trích về cân nặng hoặc hình dáng cơ thể có thể cố gắng kiểm soát ngoại hình của mình bằng cách ăn kiêng cực đoan hoặc từ chối ăn uống. Điều này không chỉ làm tổn hại sức khỏe thể chất mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần.
Tự cô lập bản thân: Khi liên tục bị miệt thị ngoại hình, nhiều người sẽ tự cô lập mình vì không muốn tiếp tục bị chỉ trích hoặc phán xét. Họ có thể rút lui khỏi các hoạt động xã hội, không muốn giao tiếp với người khác và cảm thấy bị xa lánh. Chuyên gia tâm lý cho biết, sự cô đơn này có thể dẫn đến tình trạng trầm cảm và làm suy yếu khả năng đối phó với các vấn đề tâm lý.
Tăng nguy cơ mắc các vấn đề tâm lý: Miệt thị ngoại hình không chỉ làm gia tăng lo âu mà còn có thể dẫn đến trầm cảm, chuyên gia tâm lý cảnh báo. Việc liên tục phải đối mặt với sự phán xét và lời chỉ trích làm cho người bị miệt thị ngoại hình cảm thấy buồn bã, cô đơn, và không có lối thoát. Trong nhiều trường hợp, điều này có thể kéo dài và phát triển thành các rối loạn tâm lý nghiêm trọng hơn như rối loạn ăn uống, tự hủy hoại bản thân, hoặc thậm chí là ý nghĩ tự tử.

Miệt thị ngoại hình không chỉ đơn thuần là một hành vi thiếu tôn trọng mà còn để lại hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe tâm thần. Để bảo vệ sức khỏe tâm thần, chúng ta cần tạo ra một môi trường mà mọi người được tôn trọng và khuyến khích yêu thương bản thân, bất kể ngoại hình. Trong nhiều trường hợp, những người bị miệt thị ngoại hình tìm đến Safe and Sound để được chuyên gia tâm lý đồng hành dài hạn và giúp đỡ trong việc đối phó với những tác động tiêu cực của hành vi này, giúp họ sống cuộc sống hạnh phúc hơn và tìm thấy sự tự tin từ chính bên trong mình.

Nếu bạn nghi ngờ mình gặp vấn đề tâm lý, hoặc muốn biết thêm thông tin về dịch vụ tham vấn - tư vấn tâm lý, bạn có thể liên hệ tới HOTLINE 0964 778 911 (Điện thoại/Zalo, 24/7) để được giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất!

CÁCH THỨC ĐẶT LỊCH HẸN tham vấn/tư vấn trực tuyến hoặc trực tiếp với chuyên gia