Vì sao các rối loạn tâm thần gây ra mất ngủ? | Safe and Sound
Rối loạn tâm thần theo các bác sĩ tâm lý là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng mất ngủ. Các chứng rối loạn tâm thần thường gặp là rối loạn lo âu và trầm cảm. Theo thống kê, có từ 50% - 90% người bị trầm cảm và rối loạn lo âu gặp phải tình trạng mất ngủ. Vậy tại sao những chứng rối loạn tâm thần này có thể gây ra tình trạng mất ngủ? Hãy cùng tìm hiểu nhé!
Nguyễn Hoàng Nguyên | Thạc sĩ. Bác sĩ – Viện Nghiên cứu sức khỏe tinh thần SnS
Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển
1. Khởi nguồn của rối loạn tâm thần là stress
Stress hay căng thẳng là phản ứng của cơ thể để đáp ứng lại những tác động của bên ngoài. Stress giúp con người thúc đẩy khả năng giải quyết thách thức và mối đe dọa trong cuộc sống, từ đó vươn lên nghịch cảnh và phát triển bản thân. Tuy nhiên, khi stress vượt quá khả năng giải quyết của một cá nhân hay kéo dài dai dẳng, nó sẽ là khởi nguồn cho những chứng rối loạn tâm thần thường gặp là rối loạn lo âu và trầm cảm.
Ảnh 1: Stress là khởi nguồn của các rối loạn tâm thần
Khi cơ thể chúng ta gặp tình huống stress, cơ chế chiến đấu hoặc bỏ chạy sẽ kích hoạt hệ thống cơ quan đáp ứng bao gồm vùng dưới đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận. Hormone (nội tiết tố) cortisol và adrenalin sẽ được tiết ra ở tuyến thượng thận. Đây là hormone giúp cơ thể chống lại stress bằng cách tăng nhịp tim, tăng lượng máu đến cơ quan đích để phản ứng lại với các stress. Ở người bình thường, khi các nguyên nhân gây stress kết thúc, lượng cortisol giảm và các phản ứng của cơ thể (mạch nhanh, đổ mồ hôi,…) cũng mất đi. Bất thường xảy ra khi stress kết thúc nhưng các phản ứng cơ thể như vẫn còn dẫn đến quá sức chịu đựng của cơ thể. Theo các bác sĩ tâm lý, đó là những phản ứng ban đầu của các rối loạn tâm lý.
Nếu bạn rơi vào tình trạng này cần sự hỗ trợ đặc biệt từ các chuyên gia tâm lý để quản lý và giảm thiểu các ảnh hưởng. Quá trình chăm sóc thường bắt đầu bằng một cuộc đánh giá cụ thể để xác định mức độ tổn thương mà người bệnh đang trải qua. Dựa trên đánh giá, chuyên gia tâm lý của Safe and Sound sẽ phát triển một kế hoạch điều trị riêng biệt, tùy thuộc vào nhu cầu và tình trạng cụ thể của từng người. Lộ trình của Safe and Sound bao gồm:
2. Vì sao rối loạn lo âu gây ra tình trạng mất ngủ?
Rối loạn lo âu bao gồm các rối loạn có chung đặc điểm là sợ hãi, lo lắng quá mức và dai dẳng. Rối loạn lo âu thường kéo dài 6 tháng trở lên, nó gây ảnh hưởng đến các mối quan hệ và cuộc sống thường ngày của người bệnh. Khi một người bị chứng rối loạn tâm thần này, cơ thể sẽ liên tục kích hoạt cơ chế chiến đấu và bỏ chạy. Họ sẽ luôn cảm thấy hồi hộp, lo lắng, đánh tránh ngực, đổ mồ hôi vì hệ thần kinh thực vật sẽ liên tục kích thích làm tìm đập nhanh, tăng tiết mồ hôi. Điều này khiến cho một người bị rối loạn lo âu khó có thể đi vào ngủ hay còn gọi là mất ngủ đầu giấc.
Bên cạnh đó, khi hormone cortisol tăng cao, cơ thể sẽ giảm tiết hormone melatonin. Melatonin theo các bác sĩ tâm lý được coi là hormone chi phối nhịp sinh học của con người. Melatonin tiết ra sẽ giúp nhịp tim giảm, thở chậm lại và chúng ta đi vào giấc ngủ. Khi melatonin giảm, chúng ta sẽ rất khó có thể đi vào giấc ngủ.
3. Tại sao trầm cảm có thể gây tình trạng mất ngủ?
Trầm cảm là một rối loạn cảm xúc đặc trưng bởi khí sắc trầm, giảm hứng thú với những sở thích hoặc sự việc xung quanh. Trầm cảm ảnh hưởng đến cảm giác, suy nghĩ và hành xử của bạn. Trầm cảm khiến cho cuộc sống của người bệnh bị ảnh hưởng, nguy hiểm nhất là ý tưởng và hành vi tự tử. Ngoài ra, trầm cảm cũng khiến cho một người gặp vấn đề về giấc ngủ, khiến họ bị mất ngủ giữa giấc. Kiểu mất ngủ này được bác sĩ tâm lý giải thích là họ thường xuyên thức dậy sớm và khó đi vào giấc ngủ.
Các nghiên cứu của bác sĩ tâm lý chỉ ra rằng, mức độ serotonin sụt giảm trong bệnh lý trầm cảm khiến cho bệnh nhân bị mất ngủ. Serotonin là chất dẫn truyền thần kinh, có khả năng điều chỉnh nhận thức, vận động và cảm xúc. Bên cạnh đó, serotonin cũng là tiền chất của melatonin – hormone điều chỉnh nhịp sinh học của con người.
Ảnh 2: Hành vi thay đổi là nguyên nhân khiến người bị trầm cảm mất ngủ
Trầm cảm cũng thay đổi hành vi của con người, khiến họ bị mất ngủ. Ví dụ như một người trầm cảm có thể dùng điện thoại nhiều hơn vào buổi tối, uống nhiều café hoặc rượu hơn từ đó khiến họ mất ngủ. Các suy nghĩ sai lệch, đau buồn cũng đến nhiều hơn vào buổi tối, đặc biệt là khi bắt đầu nằm trên giường.
Khi mất ngủ ảnh hưởng đến cuộc sống và mối quan hệ xã hội, điều này báo hiệu bạn cần phải đến gặp các bác sĩ tâm lý và nhận lời tư vấn từ các chuyên gia.
Để giúp khách hàng, các chuyên gia của Safe and Sound luôn đồng hành với bạn, giúp bạn:
- Một bộ não tràn đầy suy nghĩ tích cực nhờ loại bỏ được những suy tư không quan trọng hoặc sai lệch.
- Một tinh thần sảng khoái, hết lo âu để bạn có thể tận hưởng những điều tốt đẹp mà cuộc sống ban tặng.
- Một tâm thế tự tin, vững vàng để đưa ra những quyết định nhanh hơn, đúng đắn hơn trong công việc, từ đó gia tăng sức mạnh về tài chính, sự nghiệp và cả sự tự hào.
Dưới đây là một số cách các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm lý gợi ý để các cặp đôi cân bằng giữa hôn nhân và nhu cầu của cá nhân:
- Tôn trọng nhu cầu của nhau: Vợ/chồng cần tôn trọng nhu cầu của nhau, kể cả những nhu cầu mà mình không đồng ý.
- Tìm cách giải quyết vấn đề: Nếu có những vấn đề trong hôn nhân, vợ/chồng cần tìm cách giải quyết một cách hợp lý và kịp thời, tránh để tình trạng kéo dài.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ: Nếu cần thiết, vợ/chồng có thể tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia tư vấn hôn nhân, chuyên gia tâm lý hay bác sĩ tâm lý.
4. Đội ngũ chuyên gia Safe and Sound có thể giúp đỡ gì cho bạn?
Chúng tôi biết rằng trị liệu tâm lý đôi khi là một bước khó khăn và cố gắng tìm một chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần mới phù hợp với nhu cầu cá nhân và tính cách của bạn có thể là một nhiệm vụ khó khăn và không dễ dàng.
Chúng tôi tin rằng sự kết hợp giữa chuyên gia tâm lý và bác sỹ tâm thần sẽ đem lại hỗ trợ tốt nhất cho bạn. Đội ngũ chuyên gia của Safe and Sound đáp ứng khắt khe các tiêu chuẩn, giúp bạn giải quyết đa dạng các vấn đề tâm lý bao gồm: Trầm cảm sau sinh, lo âu, rối loạn phân liệt cảm xúc, các vấn đề về giấc ngủ, rối loạn cảm xúc, các mối quan hệ, chấn thương tinh thần,…
- Bề dày kinh nghiệm hành nghề với đa dạng vấn đề tâm lý
- Kỹ năng đánh giá, tham vấn và xây dựng kế hoạch hỗ trợ hiệu quả
- Kết hợp linh hoạt các kỹ thuật, phương pháp để hỗ trợ hiệu quả và duy trì kết quả bền vững
Bên cạnh đó, Safe and Sound sẽ:
- KHÔNG coi bạn là bệnh nhân: Ngược lại, chúng tôi coi bạn là một người can đảm đang chống chọi với cả một bầu trời u tối đang chực chờ sụp xuống. Chuyên gia của SnS có thể góp thêm với bạn một đôi tay trong nỗ lực này.
- KHÔNG dạy đời bạn: Chúng tôi sẽ cùng bạn nâng dậy nguồn năng lượng tích cực mà lâu nay đã bị quá nhiều áp lực và khổ đau đè sát đất.
- KHÔNG lạm dụng thuốc và hoá dược: Ngược lại, chúng tôi sẽ cùng bạn tìm đến những giải pháp hiệu quả và tự nhiên.
Xem thêm:
Ánh sáng khiến bạn mất ngủ kéo dài như thế nào?
5 cách trị mất ngủ đêm cho người có mắt nhạy cảm với ánh sáng
